Người bệnh động kinh có thể sẽ có những điều thắc mắc về bệnh động kinh liên quan đến những khái niệm cơ bản, phòng ngừa và quản lý, sự an toàn và sức khỏe tổng thể. Chúng ta cùng tìm hiểu những câu hỏi thường gặp về bệnh động kinh.
Khái niệm cơ bản về bệnh động kinh
Động kinh là gì?
Động kinh, đôi khi được gọi là rối loạn co giật, là một rối loạn của não. Một người được
chẩn đoán mắc bệnh động kinh khi họ có hai cơn co giật trở lên.
Một cơn động kinh là một sự thay đổi ngắn trong hoạt động bình thường của não.
Co giật là dấu hiệu chính của
bệnh động kinh. Một số cơn co giật có thể trông giống như những cơn mê nhìn chằm chằm. Các cơn động kinh khác khiến một người ngã, lắc và mất nhận thức về những gì đang diễn ra xung quanh họ.
Các cơn co giật thường kéo dài bao lâu?
Thông thường, một cơn động kinh kéo dài từ vài giây đến vài phút. Nó phụ thuộc vào loại động kinh.
Các loại động kinh chính là gì?
Đôi khi rất khó để biết khi nào một người lên cơn động kinh. Một người bị co giật có vẻ bối rối hoặc trông giống như họ đang nhìn chằm chằm vào thứ gì đó không có ở đó. Các cơn co giật khác có thể khiến một người ngã, lắc và không nhận thức được những gì đang xảy ra xung quanh họ.
Động kinh được phân thành hai nhóm:
-
Động kinh toàn thể ảnh hưởng đến cả hai bên não;
-
Động kinh cục bộ chỉ ảnh hưởng đến một vùng não.
Một người bị động kinh có thể có nhiều hơn một loại động kinh.
Nếu tôi bị co giật, điều đó có nghĩa là tôi bị động kinh?
Không phải lúc nào cũng vậy. Co giật cũng có thể xảy ra do các vấn đề y tế khác. Những vấn đề này bao gồm:
-
Sốt cao;
-
Lượng đường trong máu thấp;
-
Cai nghiện rượu hoặc ma túy.
Nguyên nhân gây ra bệnh động kinh là gì?
Động kinh có thể được gây ra bởi các điều kiện khác nhau ảnh hưởng đến não của một người. Một số nguyên nhân đã biết bao gồm:
-
Tai biến mạch máu não;
-
U não;
-
Nhiễm trùng não do ký sinh trùng (sốt rét, bệnh u nang thần kinh), virus (cúm, sốt xuất huyết, Zika) và vi khuẩn;
-
Chấn thương sọ não hoặc chấn thương đầu;
-
Mất oxy lên não;
-
Một số rối loạn di truyền;
-
Các bệnh thần kinh khác (chẳng hạn như bệnh Alzheimer).
Ở phần lớn bệnh nhân, nguyên nhân của bệnh động kinh là không rõ. Loại động kinh này được gọi là ẩn hoặc vô căn.
Bệnh động kinh có phổ biến không?
Động kinh là một trong những tình trạng phổ biến nhất ảnh hưởng đến não.
Phòng ngừa và quản lý động kinh
Làm thế nào tôi có thể ngăn ngừa bệnh động kinh?
Đôi khi chúng ta có thể ngăn ngừa chứng động kinh. Đây là một số cách phổ biến nhất để giảm nguy cơ phát triển bệnh động kinh:
-
Có một thai kỳ khỏe mạnh. Một số vấn đề trong quá trình mang thai và sinh nở có thể dẫn đến bệnh động kinh. Thực hiện theo một kế hoạch chăm sóc trước khi sinh với cơ sở y tế để giữ cho phụ nữ và em bé khỏe mạnh;
-
Ngăn ngừa chấn thương não;
-
Giảm nguy cơ đột quỵ và bệnh tim;
-
Hãy cập nhật thông tin về việc tiêm chủng;
-
Rửa tay và chuẩn bị thức ăn một cách an toàn để ngăn ngừa nhiễm trùng như bệnh ấu trùng sán lợn.
Bệnh động kinh được chẩn đoán như thế nào?
Người bị co giật lần đầu tiên nên đi khám ở cơ sở y tế. Bác sĩ sẽ nói chuyện với người bệnh về những gì đã xảy ra và tìm kiếm nguyên nhân của cơn động kinh. Nhiều người bị co giật làm các phương pháp cận lâm sàng để chẩn đoán.
Bệnh động kinh được điều trị như thế nào?
Có nhiều điều mà bác sĩ và người bị động kinh có thể làm để ngăn chặn hoặc giảm bớt các cơn động kinh.
Các phương pháp điều trị phổ biến nhất cho bệnh động kinh là:
-
Thuốc: Thuốc chống động kinh là thuốc hạn chế sự lan rộng của cơn co giật trong não. Bác sĩ sẽ thay đổi lượng thuốc hoặc kê toa một loại thuốc mới nếu cần để tìm ra kế hoạch điều trị tốt nhất;
-
Phẫu thuật: Khi các cơn co giật xuất phát từ một vùng duy nhất của não (cơn co giật cục bộ), phẫu thuật cắt bỏ vùng đó có thể ngăn chặn các cơn co giật trong tương lai hoặc giúp chúng dễ dàng kiểm soát hơn bằng thuốc. Phẫu thuật động kinh chủ yếu được sử dụng khi trọng tâm cơn động kinh nằm ở thùy thái dương của não;
-
Các phương pháp điều trị khác. Khi thuốc không có tác dụng và không thể phẫu thuật, các phương pháp điều trị khác có thể hữu ích. Chúng bao gồm kích thích dây thần kinh phế vị, trong đó một thiết bị điện được đặt hoặc cấy ghép dưới da ở ngực trên để gửi tín hiệu đến một dây thần kinh lớn ở cổ. Một lựa chọn khác là chế độ ăn ketogenic, chế độ ăn nhiều chất béo, ít carbohydrate với lượng calo hạn chế.
Điều trị động kinh theo y học cổ truyền với thuốc thảo dược, châm cứu hoặc cấy chỉ và tập luyện dưỡng sinh.
Tôi có thể làm gì để kiểm soát chứng động kinh của mình?
Tự quản lý là những gì người bệnh làm để chăm sóc bản thân. Người bệnh có thể học cách quản lý các cơn động kinh và duy trì một cuộc sống năng động và tràn đầy sức sống. Bắt đầu với những cách như sau:
-
Tuân thủ điều trị theo y lệnh của bác sĩ;
-
Nói chuyện với bác sĩ hoặc y tá khi có thắc mắc;
-
Nhận biết các tác nhân gây co giật (chẳng hạn như đèn nhấp nháy);
-
Giữ một bản ghi các cơn động kinh;
-
Ngủ đủ giấc;
-
Giảm bớt sự căng thẳng.
Mối quan tâm về sức khỏe và an toàn
Có mối quan tâm đặc biệt nào đối với phụ nữ bị động kinh không?
Phụ nữ bị động kinh phải đối mặt với những thách thức đặc biệt. Thay đổi nội tiết tố có thể khiến một số phụ nữ bị động kinh bị co giật nhiều hơn trong thời kỳ của họ.
Đối với phụ nữ bị động kinh, cũng có những mối quan tâm đặc biệt về việc mang thai, bởi vì bị động kinh và dùng một số loại thuốc trong khi mang thai có thể làm tăng nguy cơ gây hại cho em bé. Phụ nữ có thể thực hiện các bước sau đây trước và trong khi mang thai để giảm bớt những rủi ro này.
Nếu là một phụ nữ mắc bệnh động kinh và dự định mang thai, hãy nói chuyện với bác sĩ về cách chăm sóc tốt nhất cho bản thân và em bé.
Tìm hiểu thêm về các vấn đề mà phụ nữ bị động kinh phải đối mặt và cách cải thiện sức khỏe trên các tài liệu y học uy tín.
Có thể tử vong vì động kinh hay không?
Hầu hết những người bị động kinh sống một cuộc sống đầy đủ. Tuy nhiên, nguy cơ tử vong sớm cao hơn đối với một số người. Việc kiểm soát
cơn động kinh tốt nhất có thể và sống an toàn có thể làm giảm nguy cơ tử vong liên quan đến bệnh động kinh.
Các yếu tố làm tăng nguy cơ tử vong sớm bao gồm:
-
Các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng hơn, chẳng hạn như đột quỵ hoặc khối u. Những điều kiện này làm tăng nguy cơ tử vong và có thể gây co giật;
-
Ngã hoặc các chấn thương khác xảy ra do co giật. Những vết thương này có thể đe dọa tính mạng;
-
Co giật kéo dài hơn 5 phút. Đây là một tình trạng được gọi là trạng thái động kinh. Trạng thái động kinh đôi khi có thể xảy ra khi một người đột ngột ngừng dùng thuốc động kinh;
-
Hiếm khi, những người mắc chứng động kinh có thể trải qua cơn đột tử bất ngờ trong cơn động kinh (SUDEP). SUDEP không được hiểu rõ và các chuyên gia không biết nguyên nhân gây ra nó, nhưng họ nghi ngờ rằng đôi khi nó là do sự thay đổi nhịp tim trong một cơn động kinh. Đột tử do thay đổi nhịp tim cũng xảy ra ở những người không bị co giật;
-
Nguy cơ tử vong đột ngột lớn hơn đối với những người bị co giật lớn không kiểm soát được.
Nếu tôi bị động kinh, tôi vẫn có thể lái xe chứ?
Để đảm bảo an toàn, việc sử dụng phương tiện giao thông đối với người mắc bệnh động kinh không được khuyến khích. Tốt nhất nên có người đi cùng người bệnh và điều khiển phương tiện giao thông. Thậm chí nên lựa chọn ô tô thay vì xe máy hoặc xe đạp để hạn chế nguy cơ bị tại nạn khi người bệnh không may lên cơn động kinh khi ở ngoài đường.
Nếu tôi bị động kinh, tôi có thể tập thể dục và chơi thể thao không?
Đôi khi những người bị động kinh lo lắng rằng tập thể dục hoặc chơi thể thao có thể làm trầm trọng thêm cơn động kinh của họ.
Tập thể dục hiếm khi là tác nhân “kích hoạt” hoạt động co giật. Trên thực tế, tập thể dục thường xuyên có thể cải thiện khả năng kiểm soát cơn động kinh.
Chơi thể thao một cách an toàn cũng có thể rất tốt cho sức khỏe thể chất, tinh thần và cảm xúc của người bệnh.
Điều quan trọng là luôn tránh các chấn thương liên quan đến thể thao có thể làm tăng nguy cơ co giật.
BS. Nguyễn Thùy Ngân (Thọ Xuân Đường)