Rối loạn cương dương liên quan đến động kinh

Động kinh – không chỉ là những cơn co giật

• Bản chất của động kinh: Động kinh là một tình trạng bệnh lý của não bộ, đặc trưng bởi sự bất thường trong hoạt động điện của các tế bào thần kinh. Sự phóng điện đột ngột, quá mức và không đồng bộ của một nhóm tế bào thần kinh có thể gây ra các biểu hiện tạm thời được gọi là cơn co giật. Tùy thuộc vào vùng não bị ảnh hưởng, các cơn co giật có thể biểu hiện rất đa dạng, từ những thay đổi nhẹ về cảm giác, nhận thức đến co giật toàn thân dữ dội và mất ý thức.
• Ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương: Là một bệnh lý của hệ thần kinh trung ương, động kinh không chỉ gây ra các cơn động kinh mà còn có thể ảnh hưởng đến nhiều chức năng khác do não điều khiển, bao gồm cả các quá trình phức tạp liên quan đến chức năng tình dục. Sự gián đoạn trong các đường dẫn truyền thần kinh hoặc sự thay đổi trong hóa chất não do bệnh lý này gây ra có thể là những yếu tố ban đầu góp phần vào ED.
• Gánh nặng tâm lý và xã hội: Các cơn co giật, đặc biệt khi không được kiểm soát tốt, có thể gây ra sự gián đoạn nghiêm trọng trong cuộc sống hàng ngày, từ học tập, công việc đến các mối quan hệ xã hội. Sự sợ hãi về việc cơn co giật có thể xảy ra bất cứ lúc nào, ở bất cứ đâu, cùng với những định kiến xã hội tiềm ẩn, có thể dẫn đến cảm giác tự ti, lo âu và thậm chí là trầm cảm – những yếu tố tâm lý có mối liên hệ mật thiết với rối loạn cương dương.

Giải mã mối liên hệ giữa động kinh và rối loạn cương dương

• Ảnh hưởng lên Hormone và Hệ Thần Kinh Trung ương: Tổ chức Động kinh (Epilepsy Foundation) và các nghiên cứu liên quan cho thấy bệnh động kinh có thể tác động trực tiếp lên sự cân bằng hormone trong cơ thể và hoạt động của hệ thần kinh trung ương. Quá trình cương dương là một phản xạ thần kinh phức tạp, đòi hỏi sự phối hợp nhịp nhàng giữa các tín hiệu từ não bộ, tủy sống và các dây thần kinh ngoại vi, cũng như sự tham gia của các yếu tố nội tiết (hormone). Sự bất thường trong hoạt động điện não ở bệnh nhân động kinh có thể làm gián đoạn các đường dẫn truyền thần kinh này, cản trở việc gửi tín hiệu kích thích đến dương vật. Hơn nữa, một số nghiên cứu gợi ý rằng bệnh động kinh có thể liên quan đến sự thay đổi nồng độ các hormone sinh dục nam, đặc biệt là testosterone, vốn đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì ham muốn và chức năng tình dục.
• Can thiệp vào hệ Limbic: Hệ limbic là một phần của não bộ chịu trách nhiệm chính trong việc điều khiển hành vi, cảm xúc và cả các phản ứng bản năng, bao gồm cả ham muốn tình dục. Bệnh động kinh, với những ổ phóng điện bất thường, có thể gây nhiễu loạn hoạt động của hệ limbic. Sự gián đoạn này có thể làm suy yếu hoặc làm sai lệch cách não bộ xử lý và phản ứng với các kích thích tình dục. Kết quả là, não có thể không gửi đi các tín hiệu cần thiết đến dương vật để khởi phát và duy trì sự cương cứng, ngay cả khi có sự kích thích phù hợp.

• Lo âu và trầm Cảm: Các triệu chứng của bệnh động kinh, đặc biệt là các cơn co giật toàn thân gây mất kiểm soát và tiềm ẩn nguy hiểm, có thể dẫn đến những ảnh hưởng tâm lý nặng nề. Người bệnh thường xuyên phải đối mặt với nỗi sợ hãi về việc cơn co giật tái phát, sự lo lắng về phản ứng của người khác, và cảm giác bất lực. Tình trạng căng thẳng kéo dài này rất dễ phát triển thành rối loạn lo âu hoặc trầm cảm.
• Mối liên hệ giữa tâm lý và ED: Một đánh giá nghiên cứu uy tín năm 2019 đã chỉ ra mối liên hệ chặt chẽ giữa rối loạn cương dương ở những người bị lo âu hoặc trầm cảm với sự gián đoạn trong các phản ứng của não đối với kích thích tình dục. Cụ thể, lo âu và trầm cảm có thể ảnh hưởng đến việc sản xuất và hoạt động của các chất dẫn truyền thần kinh quan trọng như dopamine và serotonin – những chất đóng vai trò thiết yếu trong việc điều chỉnh tâm trạng, ham muốn và phản ứng tình dục. Khi nồng độ hoặc hoạt động của các chất này bị rối loạn, khả năng đạt được và duy trì sự cương cứng có thể bị suy giảm đáng kể. Nỗi sợ bị co giật trong khi quan hệ tình dục cũng là một yếu tố tâm lý đặc thù có thể gây ức chế và dẫn đến ED.

• Kiểm soát triệu chứng động kinh không dùng thuốc hoặc không hiệu quả: Việc không điều trị hoặc điều trị không đầy đủ khiến các cơn co giật xảy ra thường xuyên và nghiêm trọng hơn, làm tăng tác động tiêu cực lên cả hệ thần kinh và tâm lý.
• Thời gian mắc bệnh kéo dài: Sống chung với bệnh động kinh trong nhiều năm có thể dẫn đến những thay đổi tích lũy trong cấu trúc và chức năng não, cũng như làm gia tăng gánh nặng tâm lý.
• Tần suất co giật cao và loại co giật cục bộ: Việc trải qua nhiều cơn co giật, ngay cả khi là co giật cục bộ (chỉ ảnh hưởng một phần não), cũng đồng nghĩa với sự gián đoạn thường xuyên hơn trong hoạt động não bộ, có khả năng ảnh hưởng đến các chức năng tình dục.
• Sử dụng thuốc chống co giật gây cảm ứng enzyme: Một số loại thuốc điều trị động kinh cũ có đặc tính gây cảm ứng enzyme gan, có thể làm thay đổi chuyển hóa của các hormone sinh dục hoặc các thuốc khác, gián tiếp ảnh hưởng đến chức năng cương dương.

Tác động của thuốc điều trị động kinh đến chức năng tình dục

Thuốc ức chế hệ thần kinh trung ương

Tác động nội tiết của thuốc

Ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng

Chiến lược quản lý rối loạn cương dương toàn diện cho bệnh nhân động kinh

• Đây là nền tảng quan trọng nhất. Việc kiểm soát tốt các cơn co giật thông qua tuân thủ điều trị thuốc theo chỉ định của bác sĩ và các biện pháp hỗ trợ khác có thể làm giảm đáng kể tác động tiêu cực của bệnh lên hệ thần kinh và tâm lý. Khi hoạt động điện não ổn định hơn và tần suất co giật giảm, các chức năng sinh lý, bao gồm cả chức năng tình dục, có cơ hội cải thiện.
• Bác sĩ có thể xem xét điều chỉnh loại thuốc hoặc liều lượng thuốc chống co giật nếu nghi ngờ thuốc hiện tại đang góp phần gây ra ED, miễn là sự thay đổi này không làm ảnh hưởng đến hiệu quả kiểm soát cơn co giật.

• Nếu sau khi đã kiểm soát tốt bệnh động kinh mà các triệu chứng ED vẫn còn gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, bác sĩ có thể cân nhắc kê đơn các loại thuốc điều trị ED. Hiện tại, không có bằng chứng rõ ràng nào cho thấy có rủi ro đặc biệt khi sử dụng các loại thuốc này ở bệnh nhân động kinh.
• Lưu ý quan trọng, điều tối cần thiết là người bệnh phải thảo luận kỹ lưỡng với bác sĩ điều trị trước khi bắt đầu sử dụng bất kỳ loại thuốc ED nào. Bác sĩ cần đánh giá tình trạng sức khỏe tổng thể, các loại thuốc khác mà bệnh nhân đang dùng (bao gồm cả thuốc điều trị động kinh) để tránh các tương tác thuốc bất lợi và đảm bảo an toàn.

• Điều trị các bệnh lý nền: Các bệnh như tim mạch, tiểu đường là những yếu tố nguy cơ độc lập gây ED. Việc kiểm soát tốt các bệnh lý này thông qua điều trị y tế và thay đổi lối sống sẽ góp phần cải thiện chức năng cương dương.
• Tập thể dục đều đặn: Hoạt động thể chất giúp cải thiện lưu thông máu (bao gồm cả lưu thông máu đến dương vật), tăng cường sức khỏe tim mạch, kiểm soát cân nặng và cải thiện tâm trạng.
• Duy trì cân nặng hợp lý: Béo phì có thể dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe, bao gồm cả ED, do ảnh hưởng đến hormone, huyết áp và sức khỏe mạch máu.
• Chế độ ăn uống cân bằng: Ưu tiên thực phẩm tươi sống, rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và hạn chế tối đa thực phẩm chế biến sẵn, đồ ăn nhiều dầu mỡ, đường. Một chế độ ăn lành mạnh giúp duy trì sức khỏe mạch máu, yếu tố quan trọng cho sự cương cứng.
• Quản lý căng thẳng hàng ngày: Tìm kiếm các phương pháp giảm căng thẳng hiệu quả như thiền, yoga, nghe nhạc, dành thời gian cho sở thích cá nhân. Căng thẳng mãn tính là kẻ thù của chức năng tình dục.
• Ngủ đủ giấc: Giấc ngủ chất lượng đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa hormone, phục hồi năng lượng và duy trì sức khỏe tinh thần. Thiếu ngủ kéo dài có thể ảnh hưởng tiêu cực đến ham muốn và khả năng tình dục.
• Tìm kiếm sự hỗ trợ tâm lý: Nếu có các triệu chứng lo âu, trầm cảm hoặc căng thẳng tâm lý liên quan đến bệnh động kinh và ED, đừng ngần ngại tìm đến các nhà trị liệu tâm lý. Liệu pháp trò chuyện, tư vấn có thể giúp giải tỏa những gánh nặng tâm lý, cải thiện sự tự tin và chất lượng cuộc sống tình dục.
• Bỏ hút thuốc lá: Hút thuốc lá gây tổn thương mạch máu nghiêm trọng, làm giảm lưu lượng máu đến dương vật và là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ED.
• Giảm tiêu thụ rượu bia: Lạm dụng rượu bia có thể làm suy giảm chức năng thần kinh, ảnh hưởng đến hormone và trực tiếp cản trở khả năng cương dương.