Bệnh động kinh có những hậu quả gì?

Trầm cảm phổ biến ở những người mắc bệnh động kinh (PWE). Một đánh giá có hệ thống và phân tích tổng hợp cho thấy tỷ lệ 23,1% tỷ lệ trầm cảm ở PWE, cao hơn khoảng 4–5 lần so với dân số nói chung. Nó có thể liên quan đến nhiều tình huống khác nhau, chẳng hạn như lo lắng sau cơn động kinh hoặc lo lắng rằng cơn động kinh sẽ xảy ra tại nơi làm việc, trường học hoặc thậm chí khi đang lái xe. Sự kỳ thị của xã hội đối với bệnh động kinh, tác dụng phụ của thuốc chống động kinh (ASM) hoặc sự gián đoạn ở các vùng não chịu trách nhiệm điều chỉnh tâm trạng đều có thể là nguyên nhân dẫn đến trầm cảm. Nó có thể xảy ra ngoài cơn (giữa các cơn động kinh) hoặc tiền cơn (xảy ra vài giờ trước cơn động kinh) hoặc do tác dụng phụ của ASM. 

Lo âu và trầm cảm rất quan trọng để nhận biết và điều trị - nếu không được điều trị, chúng có thể ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống của bạn. Những người bị trầm cảm có thể chán ăn, năng lượng thấp và rối loạn giấc ngủ. Nếu bạn hoặc người thân mắc chứng động kinh cảm thấy lo lắng hoặc trầm cảm, việc nói chuyện với chuyên gia y tế như bác sĩ thần kinh, nhà tâm lý học hoặc bác sĩ tâm thần có thể giúp bạn giải quyết những vấn đề này sớm, ngăn ngừa các vấn đề sức khỏe tâm thần tiếp theo.

Các nghiên cứu về tự tử trong bệnh động kinh đã cho thấy nguy cơ tử vong do tự tử cao hơn ở những người mắc bệnh động kinh, cao hơn từ 2,6 đến 5 lần so với dân số nói chung. Ý tưởng tự sát hoặc ý nghĩ tự tử cũng là một vấn đề đối với một số người mắc bệnh động kinh có vấn đề về rối loạn tâm trạng trong quá khứ hoặc hiện tại. Ý nghĩ tự tử và rối loạn tâm trạng có thể góp phần gây nguy cơ tử vong ở những người mắc bệnh động kinh.

Nguyên nhân gây ra ý nghĩ tự tử ở người bị bệnh động kinh:

Ngoài những ảnh hưởng về thể chất và tâm lý của cơn động kinh, những người bị động kinh cũng có thể có nguy cơ bị thương khi lên cơn động kinh. Chấn thương mô mềm, bong gân, trật khớp và gãy xương là những loại chấn thương phổ biến nhất ở những người mắc bệnh động kinh cũng như trong dân số nói chung. Những vết thương nhỏ, chẳng hạn như va đập và bầm tím, vết cắt hoặc vết bỏng khi nấu ăn là phổ biến, mặc dù ít phổ biến hơn nhưng những vết thương nghiêm trọng cũng có thể xảy ra, tùy thuộc vào môi trường (trên bề mặt cứng hoặc trơn trượt) hoặc hoạt động đang được thực hiện (chẳng hạn như khi lái xe hoặc bơi lội). Ví dụ, rơi trên bề mặt cứng có thể gây gãy xương và chấn thương đầu hoặc tai nạn đuối nước, nguy cơ này cao hơn 6–18 lần ở PWE.

Nguy cơ xảy ra những loại tai nạn này lớn nhất ở những người bị co giật không kiểm soát được. Mặc dù người bị động kinh có thể và nên tham gia vào hầu hết các hoạt động mà người không bị động kinh thực hiện, nhưng bạn có thể thực hiện các bước bổ sung để giảm thiểu nguy cơ chấn thương:

Tỷ lệ tử vong (tử vong) ở những người mắc bệnh động kinh cao gấp ba lần tỷ lệ của dân số nói chung và tỷ lệ tử vong đột ngột cao hơn hai mươi lần. Trong khi nhiều trường hợp tử vong trong số này là kết quả của nguyên nhân cơ bản (ví dụ: khối u, đột quỵ), những người mắc bệnh động kinh có thể tử vong sớm do tai nạn, trạng thái động kinh hoặc SUDEP.

Một trong những hậu quả tàn khốc nhất của bệnh động kinh, SUDEP xảy ra khi một người có vẻ khỏe mạnh mắc bệnh động kinh qua đời mà không rõ lý do hoặc rõ ràng. Đây là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong liên quan đến bệnh động kinh. Nguyên nhân cơ bản của SUDEP vẫn chưa được biết, mặc dù nghiên cứu mới cho thấy rằng sự gián đoạn nhịp thở (trong và sau cơn động kinh) có thể đóng một vai trò nào đó. Động kinh cũng có thể gây ra nhịp tim bất thường và ngừng tim, dẫn đến SUDEP.

SUDEP có thể xảy ra với bất kỳ ai bị động kinh, mặc dù các cơn động kinh không kiểm soát được và cơn co cứng-co giật có thể khiến bạn gặp nguy cơ cao hơn. Các cơn động kinh bắt đầu khi còn trẻ, bỏ lỡ liều thuốc điều trị động kinh và uống rượu cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc SUDEP.

Đảm bảo rằng bệnh động kinh được kiểm soát tốt bằng sự kết hợp giữa thuốc, chế độ ăn uống và/hoặc các cơ chế điều trị khác là điều cần thiết để giảm nguy cơ mắc SUDEP. Nếu bạn bị động kinh, hãy yêu cầu bác sĩ thảo luận về nguy cơ mắc SUDEP với bạn.

Mặc dù bài viết này chỉ có thể cung cấp những điểm nổi bật và không thể toàn diện khi xem xét chủ đề rộng lớn của bệnh động kinh, nhưng cũng có thể kết luận rằng những người mắc bệnh động kinh có thể có những trải nghiệm sống đầy kịch tính. Cần xem xét tỷ lệ trầm cảm cao ở PWE, đặc biệt là ở phụ nữ, nên sàng lọc thường xuyên và định kỳ tất cả PWE để phát hiện sớm và quản lý trầm cảm thích hợp. Tất cả PWE cũng nên được sàng lọc ý định tự tử thường xuyên và nếu cần thiết, bệnh nhân nên được giới thiệu để đánh giá và điều trị tâm thần. Nguy cơ chấn thương đối với nhóm bệnh động kinh nói chung chỉ tăng ở mức độ vừa phải. Các thương tích liên quan đến động kinh thường xảy ra ở nhà và do đó, những cân nhắc đơn giản (ví dụ như tắm có giám sát, sử dụng lò vi sóng thay vì bếp ga và ngủ sát sàn nhà để tránh bị ngã) có thể làm giảm tỷ lệ thương tích liên quan đến động kinh. Cách rõ ràng nhất để giảm thiểu rủi ro là cố gắng cải thiện khả năng kiểm soát cơn động kinh. Cuối cùng, PWE có tỷ lệ tử vong cao hơn dân số nói chung; trẻ em có nguy cơ như người lớn. Cải thiện chăm sóc chuyên khoa, kiểm soát cơn động kinh và giáo dục bệnh nhân có thể là những biện pháp quan trọng nhất để giảm tỷ lệ tử vong liên quan đến bệnh động kinh.

BS. Đỗ Nguyệt Thanh (Thọ Xuân Đường)