Các loại chấn thương do động kinh

Các cơn co giật đơn lẻ thường không gây tổn thương hoặc tổn thương cho não. Tuy nhiên, một số người bệnh động kinh có thể bị thương do co giật hoặc các biến chứng, hậu quả của co giật.

Các loại chấn thương do động kinh có thể xảy ra

Khi cơn động kinh xảy ra, người bệnh có thể bị các chấn thương như:

Các loại thương tích phổ biến nhất là vết cắt, vết bầm tím và vết bỏng;
Chấn thương đầu, đầu bị đập vào bề mặt cứng, có thể bị chấn động não hoặc chấn thương đầu nghiêm trọng hơn với chảy máu não;
Xương bị gãy;
Nghẹt thở trong hoặc sau cơn co giật;
Đuối nước (nếu cơn động kinh xảy ra trong nước);
Các biến chứng từ các vấn đề y tế khác mà người bệnh có thể mắc phải, ví dụ như các biến chứng do bệnh tiểu đường hoặc co giật khi mang thai.

Các vấn đề phát triển vài giờ đến vài ngày sau khi lên cơn động kinh:

Viêm phổi, nếu thức ăn hoặc chất lỏng lọt vào phổi trong khi lên cơn động kinh, sốt và các triệu chứng viêm phổi có thể xảy ra vài giờ hoặc vài ngày sau đó, với sốt, đau ngực và khó thở;
Chấn thương đầu, các triệu chứng có thể không được nhìn thấy ngay lập tức hoặc chúng có thể bị nhầm lẫn với hậu quả của một cơn động kinh.

Cần phải làm gì khi bị chấn thương do động kinh?

Nếu người bệnh động kinh không may xảy ra các vấn đề chấn thương khi bị cơn co giật chúng ta sẽ xử trí tùy thuộc vào tình trạng thương tật. Nhiều vết thương không cần trợ giúp y tế khẩn cấp, nhưng những vết thương khác có thể rất nghiêm trọng khi chúng xảy ra.

Vết cắt nhỏ, vết bầm tím hoặc vết bỏng thường có thể được sơ cứu tại nhà. Gọi cho dịch vụ chăm sóc, trợ giúp y tế khác đối với các vấn đề không đáp ứng với sơ cứu đơn giản, chảy máu dai dẳng, đau, sưng tấy hoặc các vấn đề đáng lo ngại khác.
Đừng tự mình điều trị vết cắt, vết bỏng, vết sưng hoặc vết bầm nghiêm trọng.
Tìm kiếm sự chăm sóc y tế đối với chấn thương đầu đã được quan sát hoặc nghi ngờ, đặc biệt nếu có đau đầu, đau bụng, suy nhược hoặc các triệu chứng khác.
Bất kỳ vấn đề nào ảnh hưởng đến hô hấp của người bệnh đều cần được trợ giúp khẩn cấp, gọi cho cấp cứu y tế và thông đường thở (nếu biết).
Nếu một cơn co giật xảy ra trong nước, hãy đưa người bệnh ra khỏi nước càng sớm càng tốt, gọi cấp cứu và làm theo các bước để thông đường thở của người đó (nếu biết).
Gãy xương luôn phải được đánh giá và điều trị khẩn cấp. Một số gãy xương có thể cần được chăm sóc hoặc phẫu thuật khẩn cấp, trong khi một số khác thì không.
Nếu các vấn đề hoặc triệu chứng mới bắt đầu vài giờ hoặc vài ngày sau khi lên cơn động kinh, đừng bỏ qua chúng. Ví dụ: nếu người bệnh bị sốt, đau, khó thở, ho, nhức đầu hoặc những thay đổi khác, hãy gọi ngay cho y tế.

Ngăn ngừa ngã ở người động kinh

Tất cả người bệnh động kinh đều có nguy cơ bị ngã. Điều này có thể là do rối loạn dáng đi hoặc thăng bằng hoặc do tác dụng của thuốc. Đôi khi người bệnh có một cảnh báo và thời gian để phản ứng và đôi khi lại không.

Mặc dù không phải lúc nào người bệnh cũng dự đoán được khi nào mình sắp ngã, nhưng vẫn có thể thực hiện một số biện pháp phòng ngừa để giảm khả năng bị ngã.

Làm thế nào để giảm nguy cơ bị ngã?

Dưới đây là một số lời khuyên giúp ngăn ngừa hoặc giảm số lần ngã và chấn thương, đặc biệt đối với những người bị rối loạn dáng đi hoặc thăng bằng và các tác dụng phụ do co giật.

Mang giày dép phù hợp:

Mang giày có đế chống trơn trượt;
Tránh giày hở mũi và giày cao gót có thể mắc vào đồ vật;

Chú ý môi trường xung quanh:

Chú ý đến nơi người bệnh đang đi bộ và những gì xung quanh;
Đừng đi bộ trên đường phố hoặc quá gần đường phố, đi vào bên trong vỉa hè nếu có thể;
Không đứng quá gần đường ray tàu hỏa, đường đi của xe bus.

Luôn có người ở bên cạnh:

Khi đi bất kỳ đâu, người bệnh nên có người đi cùng để có thể được cảnh báo nguy hiểm và hỗ trợ khi cần;
Nếu đi chơi xa, đi du lịch phải có người đi cùng, tốt nhất là người chăm sóc của người bệnh.

Thực hành an toàn với thiết bị thích hợp:

Thực hiện các biện pháp phòng ngừa khi người bệnh đang sử dụng các công cụ hoặc thiết bị có thể khiến người bệnh có nguy cơ bị ngã (thang, thiết bị nặng, ...)

Tạo sự an toàn chủ động tại nhà:

Sử dụng thảm chống trượt trên bề mặt trơn bóng;
Đóng ngăn kéo;
Giữ cho sàn nhà không lộn xộn;
Tăng cường chiếu sáng nếu cần;
Sinh hoạt chính ở tầng 1, hạn chế đi lại cầu thang.

Cải thiện thể lực của người bệnh:

Thường xuyên luyện tập các bài tập sức mạnh và thăng bằng để giảm nguy cơ té ngã và chấn thương;
Tập luyện để tăng cường sức mạnh cho đôi chân và cơ bắp cốt lõi của người bệnh.

Nếu người bệnh có bất kỳ vấn đề nào về điểm yếu hoặc thăng bằng do bệnh động kinh, thuốc men hoặc các vấn đề khác, hãy nói chuyện với chuyên gia vật lý trị liệu. Người bệnh có thể cần dụng cụ hỗ trợ để di chuyển, giúp hạn chế té ngã.

Một số loại thuốc chống động kinh có thể gây chóng mặt, buồn ngủ hoặc các vấn đề về thăng bằng bất kỳ loại thuốc nào trong số này đều có thể dẫn đến té ngã. Hãy trao đổi với bác sĩ để lựa chọn hướng cải thiện vấn đề này.

Hạn chế ảnh hưởng của việc ngã

Nếu người bệnh có thể tập ngã trong những điều kiện an toàn (trên thảm, chiếu hoặc giường mềm và có người hỗ trợ), người bệnh có thể học cách phản ứng một cách an toàn. Sau đó, khi một cú ngã thực sự xảy ra, người bệnh sẽ có trí nhớ cơ bắp về cách gập người và di chuyển cơ thể để giảm chấn thương.

Thực hành những cách này để giảm chấn thương khi người bệnh ngã. Trước khi thực hành điều này, cần có sự tư vấn, hướng dẫn của bác sĩ điều trị.

Bảo vệ đầu của người bệnh:

Hóp cằm và lấy tay che đầu;
Nếu người bệnh đang ngã sấp mặt trước, hãy quay đầu sang một bên;
Nếu người bệnh đang dùng thuốc chống đông máu hoặc thuốc làm loãng máu và bị đập vào đầu, hãy liên hệ ngay với bác sĩ hoặc đội cấp cứu.

Tránh căng thẳng:

Tránh căng thẳng khi ngã, căng thẳng có thể làm cho tác động của cú ngã trở nên nghiêm trọng hơn hoặc gây tổn thương nhiều hơn;
Thở đều khi ngã để giúp cơ thể thư giãn.

Rơi sang một bên:

Khi người bệnh ngã, hãy cố gắng có thể dẫn đến khả năng bị thương ở đầu, mặt và cột sống cao hơn.

Giữ cánh tay và chân luôn gấp khi ngã:

Gấp cánh tay và đầu gối khi người bệnh vươn người để đỡ chính mình;
Người bệnh có thể muốn vươn thẳng cánh tay để đỡ cú ngã của mình, nhưng đừng làm điều này, vì có thể làm đau cổ tay, khuỷu tay và vai theo cách này. Gấp đầu gối khi người bệnh ngã sẽ giúp giảm bớt tác động của cú ngã.

Lăn ra và đứng lên. Nếu có thể, hãy lăn ra khỏi chỗ ngã theo hướng người bệnh đang ngã. Điều này sẽ truyền năng lượng từ cú ngã vào sự lăn chứ không phải là cảm giác của người bệnh khi va chạm. Đây là một bài tập để thực hành lăn ra và đứng lên:

Bắt đầu ở tư thế ngồi xổm thấp;
Đặt lòng bàn tay trên sàn trước mặt người bệnh;
Đẩy qua bàn chân để di chuyển cơ thể về phía trước;
Hóp cằm và xoay lưng;
Khi hông và bàn chân của người bệnh vượt qua đầu, hãy cố gắng lăn sang một bên vai;
Giữ đà tiến về phía trước để lăn ngửa rồi đứng dậy.

Thật không may, rất có thể người bệnh động kinh sẽ bị ngã vào một lúc nào đó trong đời. Tuy nhiên, có các công cụ và phương pháp để giữ cho bản thân an toàn nhất có thể là rất quan trọng để giảm nguy cơ chấn thương.

BS. Nguyễn Thùy Ngân (Thọ Xuân Đường)