Điều trị có thể giúp hầu hết những người bị động kinh ít bị co giật hơn hoặc ngừng hoàn toàn cơn động kinh. Chúng ta cùng tìm hiểu những phương pháp điều trị bệnh động kinh.
-
Các loại thuốc chống động kinh (AED).
-
Phẫu thuật để loại bỏ một phần nhỏ của não gây ra cơn động kinh.
-
Thủ thuật đưa một thiết bị điện nhỏ vào bên trong cơ thể có thể giúp kiểm soát cơn động kinh.
-
Chế độ ăn kiêng đặc biệt (ví dụ như chế độ ăn ketogen) có thể giúp kiểm soát cơn động kinh.
-
Điều trị tự nhiên bằng thảo dược, châm cứu hoặc cấy chỉ.
Một số người cần điều trị suốt đời. Nhưng cũng có thể dừng lại nếu cơn động kinh biến mất theo thời gian.
Người bệnh có thể không cần bất kỳ điều trị nào nếu người bệnh biết các tác nhân gây ra cơn động kinh của mình và có thể tránh được chúng.
Nói chuyện với bác sĩ chuyên khoa để biết các phương pháp điều trị hiện có và phương pháp điều trị nào có thể tốt nhất cho người bệnh.
Thuốc chống động kinh (AED)
Thuốc chống động kinh (AED) là phương pháp điều trị bệnh động kinh được sử dụng phổ biến nhất. Chúng giúp kiểm soát cơn động kinh ở khoảng 7 trên 10 người.
AED hoạt động bằng cách thay đổi mức độ hóa chất trong não của người bệnh. Chúng không chữa khỏi bệnh động kinh nhưng có thể ngăn chặn cơn động kinh xảy ra.
Các loại AED
Có rất nhiều AED.
Các loại phổ biến bao gồm:
-
Sodium valproate.
-
Carbamazepine.
-
Lamotrigine.
-
Levetiracetam.
-
Topiramate.
Loại tốt nhất dành cho người bệnh sẽ phụ thuộc vào những thứ như loại động kinh mà người bệnh mắc phải, độ tuổi và liệu người bệnh có đang nghĩ đến việc sinh con hay không.
Một số AED có thể gây hại cho thai nhi.
Nếu bác sĩ khuyên người bệnh nên dùng AED, hãy hỏi họ về các loại khác nhau hiện có và loại nào có thể phù hợp nhất với mình.
Dùng AED
AED có sẵn ở nhiều dạng khác nhau, bao gồm viên nén, viên nang, chất lỏng và xi-rô. Người bệnh thường cần dùng thuốc mỗi ngày.
Bác sĩ điều trị sẽ bắt đầu dùng liều thấp và tăng dần cho đến khi cơn động kinh của người bệnh chấm dứt. Nếu loại thuốc đầu tiên người bệnh thử không có tác dụng, bác sĩ có thể khuyên người bệnh nên thử loại khác.
Điều quan trọng là người bệnh phải làm theo bất kỳ lời khuyên nào về thời điểm dùng AED và liều lượng dùng. Không bao giờ ngừng sử dụng AED đột ngột, làm như vậy có thể gây co giật.
Nếu người bệnh không bị co giật trong một vài năm, hãy hỏi bác sĩ xem người bệnh có thể ngừng điều trị hay không. Nếu họ cho rằng nó an toàn thì liều lượng của người bệnh sẽ giảm dần theo thời gian.
Trong khi dùng AED, không dùng bất kỳ loại thuốc nào khác, kể cả thuốc không kê đơn hoặc thuốc bổ sung mà không nói chuyện với bác sĩ đa khoa hoặc bác sĩ chuyên khoa. Các loại thuốc khác có thể ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của AED.
Phản ứng phụ
Tác dụng phụ thường gặp khi bắt đầu điều trị bằng AED. Một số có thể xuất hiện ngay sau khi bắt đầu điều trị và biến mất sau vài ngày hoặc vài tuần, trong khi một số khác có thể không xuất hiện trong vài tuần.
Các tác dụng phụ người bệnh có thể gặp tùy thuộc vào loại thuốc người bệnh đang dùng.
Tác dụng phụ thường gặp của AED bao gồm:
-
Buồn ngủ.
-
Thiếu năng lượng.
-
Sự kích động.
-
Đau đầu.
-
Rung lắc không kiểm soát được (run).
-
Rụng tóc hoặc mọc tóc không mong muốn.
-
Nướu sưng.
-
Phát ban, liên hệ với bác sĩ đa khoa hoặc bác sĩ chuyên khoa nếu người bệnh bị phát ban, vì điều đó có thể có nghĩa là người bệnh đang bị phản ứng nghiêm trọng với thuốc của mình.
Liên hệ với bác sĩ hoặc bác sĩ chuyên khoa nếu người bệnh có các triệu chứng tương tự như say rượu, chẳng hạn như đứng không vững, kém tập trung và bị ốm. Điều này có thể có nghĩa là liều của người bệnh quá cao.
Để biết thông tin về tác dụng phụ của thuốc, hãy kiểm tra tờ thông tin đi kèm với thuốc.
Phẫu thuật não
Phẫu thuật cắt bỏ một phần não của người bệnh có thể là một lựa chọn nếu:
AED không kiểm soát cơn động kinh của người bệnh.
Các xét nghiệm cho thấy cơn động kinh của người bệnh là do một vấn đề ở một phần nhỏ của não có thể được loại bỏ mà không gây ra ảnh hưởng nghiêm trọng.
Trong những trường hợp này, rất có thể cơn động kinh của người bệnh có thể chấm dứt hoàn toàn sau phẫu thuật.
Xét nghiệm trước phẫu thuật
Nếu bệnh động kinh của người bệnh được kiểm soát kém sau khi thử một số thuốc AED, người bệnh có thể được giới thiệu đến một trung tâm chuyên khoa về động kinh để xem liệu có thể phẫu thuật hay không.
Điều này thường sẽ liên quan đến việc thực hiện một số xét nghiệm, chẳng hạn như:
-
Quét não.
-
Điện não đồ (EEG). kiểm tra hoạt động điện của não người bệnh.
-
Kiểm tra trí nhớ, khả năng học tập và sức khỏe tâm thần của người bệnh.
Kết quả của các xét nghiệm này sẽ giúp người bệnh và bác sĩ chuyên khoa quyết định xem phẫu thuật có phải là một lựa chọn cho người bệnh hay không và kết quả của phẫu thuật có thể như thế nào.
Điều gì xảy ra trong quá trình phẫu thuật?
Phẫu thuật điều trị bệnh động kinh thường được thực hiện dưới hình thức gây mê toàn thân khi người bệnh đang ngủ.
Bác sĩ phẫu thuật sẽ thực hiện một vết cắt nhỏ trên da đầu của người bệnh và tạo một lỗ hở trên hộp sọ của người bệnh để họ có thể loại bỏ phần não bị ảnh hưởng.
Các lỗ hở trên hộp sọ và da đầu của người bệnh sẽ được đóng lại khi kết thúc ca phẫu thuật.
Phục hồi và rủi ro
Có thể phải mất vài tuần hoặc vài tháng người bệnh mới cảm thấy bình thường trở lại sau phẫu thuật.
Cơn co giật của người bệnh có thể không dừng lại ngay lập tức, vì vậy người bệnh có thể cần tiếp tục dùng thuốc AED trong 1 đến 2 năm.
Có nguy cơ xảy ra các biến chứng do phẫu thuật, chẳng hạn như các vấn đề về trí nhớ, tâm trạng hoặc thị lực. Những vấn đề này có thể cải thiện theo thời gian hoặc có thể tồn tại vĩnh viễn.
Trước khi phẫu thuật, hãy đảm bảo người bệnh đã nói chuyện với bác sĩ phẫu thuật về những rủi ro có thể xảy ra.
Các thủ thuật khác
Nếu AED không kiểm soát được cơn động kinh của người bệnh và phẫu thuật não không phù hợp với người bệnh, thì có những thủ tục khác có thể hữu ích.
Kích thích dây thần kinh phế vị (VNS)
Kích thích dây thần kinh phế vị (VNS) là nơi một thiết bị điện nhỏ tương tự như máy điều hòa nhịp tim được đặt dưới da ngực của người bệnh.
Thiết bị này được gắn vào một sợi dây đi dưới da và kết nối với dây thần kinh ở cổ gọi là dây thần kinh phế vị. Các luồng điện được truyền dọc theo dây dẫn đến dây thần kinh.
Người ta cho rằng điều này có thể giúp kiểm soát cơn động kinh bằng cách thay đổi tín hiệu điện trong não.
VNS thường không ngăn chặn hoàn toàn các cơn động kinh nhưng nó có thể giúp làm cho chúng bớt nghiêm trọng hơn và ít xảy ra hơn. Có lẽ người bệnh vẫn cần dùng AED.
Tác dụng phụ của VNS bao gồm khàn giọng, đau họng và ho khi kích hoạt thiết bị. Điều này thường xảy ra cứ sau 5 phút và kéo dài trong 30 giây.
Pin của thiết bị VNS thường có tuổi thọ lên đến 10 năm, sau thời gian đó sẽ cần một quy trình khác để thay thế.
Kích thích não sâu (DBS)
Kích thích não sâu (DBS) cũng tương tự như VNS. Nhưng thiết bị đặt trong ngực được kết nối với các dây dẫn chạy thẳng vào não.
Những luồng điện được truyền dọc theo các dây này có thể giúp ngăn ngừa
cơn động kinh bằng cách thay đổi tín hiệu điện trong não.
DBS là một thủ thuật khá mới và không được sử dụng thường xuyên nên vẫn chưa rõ hiệu quả của nó đối với bệnh động kinh.
Ngoài ra còn có một số rủi ro nghiêm trọng liên quan đến nó, bao gồm chảy máu não, trầm cảm và các vấn đề về trí nhớ.
Nếu bác sĩ của người bệnh đề xuất DBS như một lựa chọn, hãy đảm bảo người bệnh nói chuyện với họ về những lợi ích và rủi ro tiềm ẩn.
Chế độ ăn ketogen là chế độ ăn nhiều chất béo, ít carbohydrate và protein. Ở trẻ em, chế độ ăn uống được cho là làm giảm nguy cơ co giật bằng cách thay đổi mức độ hóa chất trong não.
Chế độ ăn ketogen là một trong những phương pháp điều trị chính cho bệnh động kinh trước khi có AED. Nhưng hiện nay nó không được sử dụng rộng rãi ở người lớn vì chế độ ăn nhiều chất béo có liên quan đến các tình trạng sức khỏe nghiêm trọng, chẳng hạn như bệnh tiểu đường và bệnh tim mạch.
Chế độ ăn ketogen đôi khi được khuyến nghị cho
trẻ bị động kinh không được kiểm soát bằng AED. Điều này là do nó đã được chứng minh là làm giảm số cơn động kinh ở một số trẻ em.
Nó chỉ nên được sử dụng dưới sự giám sát của chuyên gia động kinh với sự giúp đỡ của chuyên gia dinh dưỡng.
Liệu pháp bổ sung
Có một số liệu pháp bổ sung mà một số người mắc bệnh động kinh cảm thấy có tác dụng với họ. Nhưng không có loại nào được chứng minh là làm giảm cơn động kinh một cách thuyết phục trong các nghiên cứu y học.
Do đó, người bệnh nên thận trọng trước lời khuyên từ bất kỳ ai khác ngoài bác sĩ đa khoa hoặc bác sĩ chuyên khoa về việc giảm hoặc ngừng dùng thuốc và thử các phương pháp điều trị thay thế. Ngừng thuốc mà không có sự giám sát y tế có thể gây co giật.
Thuốc thảo dược cũng nên được sử dụng thận trọng vì một số thành phần của chúng có thể tương tác với thuốc điều trị động kinh.
St John's Wort (cỏ thánh John), một loại thuốc thảo dược dùng để điều trị trầm cảm nhẹ, không được khuyên dùng cho những người bị động kinh vì nó có thể ảnh hưởng đến nồng độ thuốc điều trị động kinh trong máu và có thể khiến thuốc không hoạt động bình thường.
Có báo cáo cho rằng một số phương pháp điều trị bằng liệu pháp hương thơm có mùi mạnh, chẳng hạn như cây bài hương, hương thảo và thì là ngọt, có thể gây ra cơn động kinh ở một số người.
Đối với một số người bị động kinh, căng thẳng có thể gây ra cơn động kinh. Các liệu pháp thư giãn và giảm căng thẳng như tập thể dục, yoga và thiền có thể hữu ích.
Y học cổ truyền có thể điều trị bệnh động kinh bằng thuốc thảo dược và châm cứu hoặc cấy chỉ. Tùy vào thể bệnh và tình trạng cụ thể của người bệnh mà thầy thuốc sẽ chỉ định phương thuốc và phương huyệt sao cho phù hợp.
BS. Nguyễn Thùy Ngân (Thọ Xuân Đường)