Mách nhỏ cha mẹ cách phát hiện sớm bệnh động kinh ở trẻ

Không phải cha mẹ nào cũng biết cách phát hiện sớm bệnh động kinh ở trẻ, để bệnh phát triển trong nhiều tháng, thậm chí nhiều năm và rất khó điều trị về sau. Một vài gợi ý dưới đây có thể giúp các bậc cha mẹ có thêm kiến thức để phát hiện sớm bệnh lý của con mình.

Bệnh động kinh là bệnh lý mạn tính của hệ thống thần kinh trung ương, bệnh này là bệnh khó điều trị nhưng nếu được phát hiện sớm và điều trị kịp thời, tích cực thì tiên lượng điều trị sẽ tốt hơn. Tất cả các lứa tuổi đều có khả năng mắc bệnh động kinh, tuy nhiên trẻ nhỏ có tỷ lệ khởi phát bệnh chiếm đến 60%. Vậy nên việc phát hiện sớm bệnh lý động kinh ở trẻ em là việc rất quan trọng, cha mẹ cần phải lưu ý điều này. Nếu phát hiện và điều trị sớm thì trẻ vẫn có cơ hội điều trị ổn định bệnh và sinh hoạt bình thường như bao trẻ khác. Tuy nhiên, không phải cha mẹ nào cũng biết cách phát hiện sớm bệnh động kinh ở trẻ, để bệnh phát triển trong nhiều tháng, thậm chí nhiều năm và rất khó điều trị về sau. Một vài gợi ý dưới đây có thể giúp các bậc cha mẹ có thêm kiến thức để phát hiện sớm bệnh lý của con mình.

Lý do cần phát hiện sớm bệnh động kinh ở trẻ?

Khác với chứng động kinh ở người lớn, trẻ em bị động kinh nếu không được chẩn đoán và điều trị sẽ dễ để ảnh hưởng đến sức khỏe và cuộc sống của trẻ, cụ thể như:

Rối loạn về ngôn ngữ, hành vi: Trẻ khởi phát bệnh động kinh ngay từ khi còn nhỏ sẽ có rất nhiều biến chứng liên quan đến thần kinh, tâm thần của trẻ bao gồm giảm khả năng tư duy, học tập, rối loạn hành vi, ngôn ngữ. Cụ thể, trẻ bị động kinh có nguy cơ cao bị chậm phát triển về ngôn ngữ hoặc khả năng tư duy. Từ những rào cản này cộng thêm những mặc cảm, tự ti, thất vọng về bệnh tật có thể khiến trẻ sống khép mình lại, không muốn tiếp xúc với bên ngoài, hay cáu gắt hoặc cố gắng thực hiện những hành vi phá hoại để giải tỏa cảm xúc khó chịu của mình.
Dễ bị ngã, chấn thương: Trẻ em thường hiếu động , thích tham gia các hoạt động vận động thân thể, thích khám phá tìm tòi nên nếu như trẻ em có bệnh động kinh mà không được phát hiện sớm thì sẽ rất dễ gặp phải các chấn thương như ngã, đuối nước, tai nạn xe cộ… Việc mất ý thức hoặc lên cơn động kinh trong một vài tình huống như khi đang bơi lội, leo trèo, đi xe đạp… dễ dẫn đến thương tích nghiêm trọng. Nếu không có người phát hiện và xử trí kịp thời, đôi khi trẻ có thể dẫn đến tử vong.
Giảm chất lượng học tập: Các cơn động kinh xảy ra đột ngột có thể khiến trẻ bị gián đoạn bài học trên lớp, bởi vậy mà kết quả học tập bị ảnh hưởng. Nhất là với động kinh cơn vắng ý thức, có thể thầy cô giáo cũng không phát hiện ra để có thể giúp trẻ bù đắp lại đoạn bài giảng đã mất. Ngoài ra, những trẻ bị bệnh động kinh thùy trán, thùy thái dương, sẽ có khả năng cao bị ảnh hưởng đến khả năng ghi nhớ, tư duy dễ gây khuyết tật về trí tuệ cho trẻ.
Tự ti trong các mối quan hệ xã hội: Vì những biểu hiện bệnh lý bất thường của trẻ mà nhiều người xung quanh (đặc biệt là bạn bè cùng lứa tuổi) không hiểu mà xa lánh, cô lập trẻ.

Cách phát hiện sớm bệnh động kinh ở trẻ

Phát hiện từ các dấu hiệu thường ngày

Cha mẹ, thầy cô, người thân trong gia đình là người sống gần con nhất, chăm sóc và dễ dàng tiếp xúc với con nhất nên cha mẹ là người có thể làm tốt được việc này. Tuy nhiên, có những trẻ ở thể bệnh động kinh điển hình, dễ phát hiện còn một số khác thì lại có những biểu hiện thoáng qua, không rõ ràng, nên những trường hợp đó thường khó phát hiện và dễ bị bỏ qua. Cha mẹ cần lưu ý xem con mình có lặp đi lặp lại dấu hiệu nào trong số các dấu hiệu dưới đây hay không:

Đột nhiên té ngã.
Tự nhiên nhìn chằm chằm, vô hồn vào khoảng không trong khi đang chơi hay đang làm gì đó trong vài giây đến vài phút.
Lặp đi lặp lại hành động gật đầu.
Có những lúc sợ hãi, tức giận hoặc lo lắng đột ngột không rõ nguyên nhân.
Cử động giống nhau bằng cả hai tay nếu ở trẻ sơ sinh.
Không thể nói chuyện hoặc giao tiếp bình thường, không có bất kỳ phản ứng tương tác nào với xung quanh trong thời gian ngắn.
Trẻ hay nhìn thấy, nghe thấy, ngửi thấy những thứ không có thật tại thời điểm đó, hoặc có cảm giác lạ trong người.
Thường xuyên có cử chỉ, hành vi bất thường hoặc gặp khó khăn trong học tập.
Buồn ngủ thường xuyên và khó chịu bất thường khi bị đánh thức.
Dấu hiệu nháy mắt hoặc chép miệng liên tục.
Đau bụng đột ngột kèm với trạng thái lú lẫn, buồn ngủ.
Không phản ứng với mọi thứ xung quanh trong khoảng thời gian ngắn.
Cười nhiều hơn bình thường mà không có lý do, gần như liên tục trong ngày.

Khi có các dấu hiệu này cha mẹ cần đưa trẻ đến bác sĩ để làm xét nghiệm chuyên sâu hơn nhằm chẩn đoán một cách chính xác.

Phát hiện bệnh động kinh ở cơ sở y tế

Để chẩn đoán chính xác bệnh động kinh, ngoài căn cứ vào mô tả về bệnh sử của trẻ thì bác sĩ sẽ thực hiện các xét nghiệm cận lâm sàng bao gồm:

Tiền sử: Bao gồm các câu hỏi liên quan đến quá trình mang thai và sinh nở của người mẹ xem có gặp vấn đề bất thường nào không, và trẻ có từng bị sốt cao, gia đình có ai mắc bệnh động kinh không chấn thương đầu nghiêm trọng hay không.
Triệu chứng: Triệu chứng như thế nào, lặp đi lặp lại bao nhiêu lần, tính chất giữa các lần có giống nhau không, mỗi lần kéo dài bao lâu,…
Khám tổng quát: Đây là bước thăm khám không thể thiếu trong tất cả các mặt bệnh, không loại trừ bệnh động kinh. Khám lâm sàng là để đánh giá khả năng làm việc của hệ tuần hoàn, thần kinh và tâm thần của trẻ, thu thập thêm bằng chứng để đưa ra kết luận chính xác hơn.
Xét nghiệm máu: xét nghiệm máu ít có giá trị trong chẩn đoán xác định bệnh động kinh mà nó có giá trị nhằm chẩn đoán phân biệt hay chẩn đoán nguyên nhân gây ra các cơn co giật cho trẻ. Ví dụ như nguyên nhân gây co giật có thể do hạ đường huyết, hạ canxi, rối loạn điện giải hay có bệnh lý nhiễm trùng.
Điện não đồ: đây là xét nghiệm quan trọng và gần như bắt buộc để chẩn đoán động kinh. Nếu kết quả điện não cho thấy có hình ảnh sóng bất thường thì đây có thể là dữ kiện quan trọng để chẩn đoán chính xác bệnh. Chỉ trừ một vài trường hợp bệnh nhi quá nhỏ không thể thực hiện được phương pháp này do mức độ hợp tác kém thì sẽ căn cứ vào bệnh sử, tính chất cơn, kết quả xét nghiệm máu và có thể cho dùng thuốc chống động kinh trong một thời gian để theo dõi đáp ứng.
Chụp cắt lớp vi tính (CT), (chụp cộng hưởng từ(MRI): Phương pháp này thực hiện nhằm xác định nguyên nhân gây động kinh có phải do não bị tổn thương cấp tính, khối u hay dị dạng mạch máu không,…bởi vì những trường hợp có những tổn thương thực thể trong não thì việc can thiệp xử trí và theo dõi sẽ có một số điểm khác biệt so với bệnh nhân có bệnh động kinh mà không có tổn thương thực thể trong não.

Sau khi trẻ được chẩn đoán là mắc bệnh động kinh, phụ huynh nên trao đổi với bác sĩ để có cách điều trị bệnh cho trẻ phù hợp. Hiện nay, việc điều trị cho trẻ động kinh thường kết hợp cả thuốc tây và các sản phẩm hỗ trợ tử thảo dược

Giải pháp cho bệnh động kinh hiện nay

Hiện nay phương pháp điều trị bệnh động kinh chủ yếu là phương pháp dùng thuốc chống động kinh. Ngoài ra, tùy vào từng trường hợp của bệnh nhân mà có những chỉ định phương pháp khác như phẫu thuật, kích thích não sâu,… Tuy nhiên, cho đến nay việc sử dụng các loại thuốc chống động kinh tuy mang lại hiệu quả cao nhất với chi phí dễ chấp nhận nhất trong số các phương pháp còn lại nhưng dùng thuốc vẫn chỉ mang tính chất cắt cơn, giảm triệu chứng cho bệnh nhân chứ không có tác dụng điều trị khỏi hoàn toàn bệnh động kinh. Hơn nữa, phương pháp này cũng được đánh giá là gây nhiều tác dụng phụ trên thực tế. Tuy nhiên, dựa trên việc cân nhắc giữa lợi ích điều trị đối với nhóm đáp ứng tốt với thuốc và tác hại do thuốc gây ra đối với nhóm này nếu không đáng kể thì thuốc vẫn là lựa chọn được ưu tiên được chỉ định cho nhóm bệnh nhân này.

Ngày nay, nhận thức được những mặt hạn chế của thuốc chống động kinh cho nên giới y học vẫn mong muốn tìm đến những giải pháp khác hiệu quả hơn, ít rủi ro hơn các phương pháp hiện tại và những hướng đi mang tính tích cực vẫn đang là mục tiêu hướng đến trong đó có phương pháp điều trị từ tự nhiên. Bằng cách sử dụng các vị thuốc từ tự nhiên, việc điều trị bệnh động kinh đang dần có những tín hiệu tích cực khi có nhiều trường hợp bệnh nhân có chuyển biến tốt nhờ vào phương pháp này. Hiện nay, nhà thuốc Thọ Xuân Đường đang là một trong những cơ sở có truyền thống lâu đời, áp dụng phương pháp tự nhiên vào điều trị bệnh lý động kinh với kết quả được đánh giá cao trên lâm sàng. Tính đến thời điểm này, bệnh lý động kinh là một trong những mặt bệnh khó điều trị. Vì thế cho nên khi trẻ có biểu hiện nghi ngờ thì cha mẹ nên cho trẻ đến các cơ sở uy tín để được thăm khám và điều trị sớm.

BS. Nguyễn Yến (Thọ Xuân Đường)