Sống chung với bệnh động kinh

Vì bệnh động kinh có thể ảnh hưởng đến mọi người theo những cách khác nhau nên trải nghiệm sống chung với căn bệnh này của mỗi người cũng khác nhau. Nhưng có một số điểm chung có thể giúp ích.

Kiểm soát cơn động kinh

Động kinh có thể nguy hiểm, vì vậy điều quan trọng là phải cố gắng kiểm soát chúng tốt nhất có thể. Có một số điều người bệnh có thể làm để giảm bớt.

Dùng thuốc chống động kinh theo chỉ định

Thuốc chống động kinh (AED) có thể rất hiệu quả trong việc ngăn chặn hoặc giảm tần suất các cơn động kinh.

Nếu người bệnh được kê đơn thuốc AED, hãy đảm bảo người bệnh dùng thuốc hàng ngày theo lời khuyên của bác sĩ.

Hãy cho bác sĩ biết nếu thuốc gây ra tác dụng phụ khó chịu. Đừng bỏ liều hoặc ngừng dùng thuốc mà không nhận được lời khuyên y tế, vì điều này có thể khiến người bệnh bị co giật.

Người bệnh có thể cần thử nhiều loại AED để tìm ra loại phù hợp với mình và không gây ra tác dụng phụ.

Người bệnh có thể ngừng dùng thuốc sau khi cơn động kinh đã được kiểm soát một thời gian. Điều này nên được thực hiện dần dần dưới sự giám sát y tế.

Xác định và tránh các tác nhân gây co giật

Mặc dù không phải trường hợp nào cũng xảy ra với tất cả những người mắc bệnh động kinh, nhưng đôi khi các cơn động kinh có thể có nguyên nhân gây ra. Các tác nhân gây co giật phổ biến bao gồm căng thẳng, thiếu ngủ và rượu.

Ghi nhật ký về cơn động kinh, nêu chi tiết thời điểm người bệnh lên cơn động kinh và những gì người bệnh đã làm trước đó có thể giúp người bệnh xác định nguyên nhân nào gây ra cơn động kinh.

Nếu người bệnh xác định được bất kỳ tác nhân kích thích nào, hãy làm những gì có thể để tránh chúng có thể giúp giảm số cơn động kinh.

Có đánh giá thường xuyên

Người bệnh sẽ được đánh giá thường xuyên về bệnh động kinh và cách điều trị của mình. Những việc này thường được thực hiện bởi bác sĩ điều trị.

Việc đánh giá nên được thực hiện ít nhất mỗi năm một lần, mặc dù người bệnh có thể cần chúng thường xuyên hơn nếu chứng động kinh không được kiểm soát tốt.

Những cuộc hẹn này là cơ hội tốt để nói chuyện với bác sĩ về cảm giác của người bệnh trong quá trình điều trị và bất kỳ vấn đề nào người bệnh đang gặp phải.

Giữ an toàn

Cơn co giật đôi khi có thể khiến người bệnh hoặc người khác có nguy cơ bị tổn hại. Đặc biệt nếu chúng xảy ra khi người bệnh đang nấu ăn, lái xe hoặc bơi lội.

Nếu cơn động kinh không được kiểm soát tốt, người bệnh có thể làm một số điều để giảm thiểu nguy hiểm.

Ở nhà

Một số lời khuyên giúp người bệnh giữ an toàn ở nhà bao gồm:

Sử dụng các tấm bảo vệ trên máy sưởi và bộ tản nhiệt để ngăn người bệnh ngã trực tiếp vào chúng.
Lắp đặt thiết bị báo khói để cho người bệnh biết rằng thực phẩm đang cháy nếu đôi khi người bệnh quên mất mình đang làm gì hoặc lên cơn co giật khiến người bệnh mất nhận thức.
Che bất kỳ cạnh hoặc góc đồ nội thất nào sắc nhọn hoặc nhô ra.
Tắm vòi sen thay vì tắm bồn.
Không khóa cửa phòng tắm.

Thể thao và giải trí

Hầu hết những người bị động kinh đều có thể tham gia thể thao và các hoạt động giải trí khác. Có một số biện pháp phòng ngừa người bệnh có thể cần thực hiện nếu cơn động kinh của người bệnh không được kiểm soát tốt.

Người bệnh có thể cần phải:

Tránh bơi lội hoặc chơi các môn thể thao dưới nước một mình.
Đội mũ bảo hiểm khi đạp xe.
Tránh sử dụng một số loại thiết bị tập thể dục, cần có huấn luyện viên tư vấn cụ thể.

Điều khiển phương tiện giao thông

Người bệnh phải dừng lái xe và báo cho Cơ quan cấp giấy phép lái xe và phương tiện nếu người bệnh bị động kinh.

Mang thai và tránh thai

Mang thai

Bệnh động kinh không ảnh hưởng đến khả năng có con của người bệnh và không có lý do gì người bệnh không thể có một thai kỳ khỏe mạnh.

Nhưng nếu phụ nữ bị động kinh đang nghĩ đến việc có con, điều quan trọng là phải thảo luận kế hoạch của người bệnh với bác sĩ.

Điều này là do một số thuốc chống động kinh (AED) có thể gây hại cho thai nhi. Bác sĩ có thể đề nghị chuyển sang loại AED khác nếu có bất kỳ rủi ro nào đối với em bé.

Nếu người bệnh bất ngờ phát hiện mình có thai, hãy liên hệ với bác sĩ để được tư vấn càng sớm càng tốt. Đừng ngừng dùng thuốc mà không nói chuyện với họ trước.

Sử dụng biện pháp tránh thai

Nếu người bệnh không muốn mang thai, điều quan trọng là phải sử dụng một hình thức tránh thai đáng tin cậy.

Hãy hỏi bác sĩ về loại biện pháp tránh thai tốt nhất để sử dụng, vì một số thuốc chống động kinh (AED) có thể ảnh hưởng đến tác dụng của một số biện pháp tránh thai, bao gồm cả thuốc tránh thai kết hợp.

Các phương pháp tránh thai không bị ảnh hưởng bởi AED bao gồm:

Dụng cụ tử cung (DCTC).
Hệ thống tử cung (IUS).
Tiêm thuốc tránh thai.
Bao cao su.

Nói chuyện với bác sĩ điều trị, dược sĩ hoặc phòng khám kế hoạch hóa gia đình nếu người bệnh cần tránh thai khẩn cấp.

Trường học và giáo dục

Trẻ bị động kinh thường có thể theo học ở trường chính quy và tham gia đầy đủ vào các hoạt động của trường.

Hãy chắc chắn rằng trường học và giáo viên của con người bệnh biết về tình trạng của trẻ, bao gồm:

Trẻ mắc bệnh dùng thuốc gì?
Cách phát hiện và xử lý cơn động kinh.
Tác động mà bệnh động kinh của trẻ có thể gây ra đối với việc đi học và học tập. Ví dụ, bệnh động kinh đôi khi có thể ảnh hưởng đến hành vi và sự tập trung của trẻ.

Một số trẻ bị động kinh cần được hỗ trợ thêm để tận dụng tối đa thời gian ở trường.

Hãy nói chuyện với nhà trường nếu gia đình có trẻ bị động kinh mà có nhu cầu giáo dục đặc biệt để gia đình có thể thảo luận về sự hỗ trợ mà con em mình cần và những gì nhà trường có thể cung cấp và giúp đỡ.

Làm việc với bệnh động kinh

Nếu chứng động kinh của người bệnh được kiểm soát tốt, nó có thể không ảnh hưởng gì đến công việc của người bệnh.

Nói chuyện với chủ lao động của người bệnh nếu tình trạng của người bệnh gây khó khăn cho công việc. Họ phải thực hiện những điều chỉnh hợp lý đối với nhiệm vụ công việc của người bệnh để người bệnh có thể tiếp tục làm việc.

Điều này có thể bao gồm những thứ như:

Thay đổi giờ làm việc của người bệnh.
Đảm bảo rằng người bệnh không phải lái xe, vận hành máy móc lớn như một phần công việc của mình.
Đưa ra hướng dẫn bằng văn bản thay vì nói.
Cho phép người bệnh có thêm thời gian nghỉ ngơi và thời gian nghỉ để đi khám bệnh định kỳ.

Đột tử bất ngờ trong bệnh động kinh (SUDEP)

Đôi khi một người bị bệnh động kinh tử vong trong hoặc sau cơn động kinh mà không có lý do rõ ràng. Điều này được gọi là cái chết đột ngột trong bệnh động kinh (SUDEP).

SUDEP rất hiếm gặp nhưng điều quan trọng là phải nhận thức được mối nguy hiểm vì đôi khi có thể phòng ngừa được.

Điều chính người bệnh có thể làm để giảm nguy cơ là đảm bảo bệnh động kinh của người bệnh được kiểm soát tốt. Người bệnh có thể làm điều này bằng cách dùng thuốc theo khuyến cáo và tránh các tác nhân gây co giật khi có thể.

Nếu người bệnh lo lắng chứng động kinh của mình không được kiểm soát tốt, hãy liên hệ với chuyên gia về bệnh động kinh.

BS. Nguyễn Thùy Ngân (Thọ Xuân Đường)