Nói chung, quá trình phục hồi sau phẫu thuật động kinh có thể mất vài tuần đến vài tháng. Mặc dù thời gian nằm viện có thể chỉ vài ngày nhưng não sẽ mất nhiều thời gian hơn để lành lại, đặc biệt nếu thực hiện phẫu thuật mở hoặc phẫu thuật cắt sọ. Quá trình phục hồi sau phẫu thuật xâm lấn tối thiểu hoặc phẫu thuật với thiết bị cấy ghép có thể khác nhau.
Trong tuần đầu tiên sau
phẫu thuật động kinh, người bệnh có thể bị đau đầu, đau bụng và cảm thấy mệt mỏi. Có thể bị sưng tạm thời ở trán và vùng xung quanh mắt, cũng như đau quai hàm sau phẫu thuật. Mọi người thường được dùng thuốc sau phẫu thuật để giúp hạn chế các triệu chứng sau phẫu thuật này.
Hầu hết mọi người sẽ trở lại trường học hoặc làm việc sau 4 đến 6 tuần.
Khoảng thời gian hồi phục chính xác sẽ khác nhau tùy thuộc vào loại phẫu thuật được thực hiện và cách thức hồi phục của mỗi người.
Tốt nhất là dần dần trở lại hoạt động bình thường.
Có thể mất vài tháng để khả năng tập trung, suy nghĩ hoặc trí nhớ của một người đạt được mức cơ bản sau phẫu thuật.
Những thay đổi về mặt xã hội cũng có thể xảy ra trong nhiều tháng khi mọi người điều chỉnh theo những thay đổi trong
cơn động kinh của họ.
Điều chỉnh theo trạng thái “Bình thường mới”
Trong thời gian hồi phục, nhiều người phải thích nghi với trạng thái “bình thường mới”. Họ có thể cảm thấy không chắc chắn về cơn động kinh của mình, ngay cả khi cơn động kinh đã dừng lại sau phẫu thuật. Thuốc chống động kinh thường sẽ giữ nguyên trong nhiều tháng sau phẫu thuật. Các câu hỏi thường phát sinh sau phẫu thuật bao gồm:
-
Khi nào tôi có thể lái xe?
-
Tôi có thể quay lại làm việc được không?
-
Tôi có thể thực hiện các hoạt động hàng ngày một cách độc lập hơn không?
-
Khi nào tôi có thể quay lại các hoạt động thể chất mà tôi yêu thích?
Câu trả lời cho những câu hỏi này là khác nhau đối với mỗi người. Điều quan trọng là phải nói chuyện với bác sĩ điều trị động kinh của mình quá trình hồi phục về những gì sẽ xảy ra theo thời gian.
Các tác động cảm xúc và xã hội phổ biến của phẫu thuật động kinh
Điều quan trọng là phải xem xét các khía cạnh cảm xúc và xã hội chung (được gọi là tác động tâm lý xã hội) mà một người và gia đình hoặc người chăm sóc của họ có thể gặp phải trước, trong và sau phẫu thuật. Mọi người có thể phản ứng với cuộc phẫu thuật và nhập viện một cách độc đáo với nhiều cảm xúc khác nhau.
Các chủ đề phổ biến dành cho những người sống chung với
bệnh động kinh và các thành viên trong gia đình trong suốt hành trình trải qua phẫu thuật động kinh bao gồm những vấn đề dưới đây.
Tác động đến bản sắc xã hội và các mối quan hệ
Mọi người có thể đấu tranh với nỗi sợ hãi về những điều chưa biết, điều này có thể ảnh hưởng đến bản sắc xã hội (cách họ nhìn nhận bản thân) và các mối quan hệ.
Nếu cơn động kinh được kiểm soát, người đã phẫu thuật có thể cảm thấy “khỏe” và muốn làm nhiều hơn những gì gia đình họ mong muốn hoặc sẵn sàng.
Các thành viên trong gia đình có thể nhìn nhận người đó một cách khác nhau. Những khó khăn giữa người bị động kinh và gia đình họ có thể cần được giải quyết.
Tâm trạng thay đổi sau phẫu thuật
Những người gặp khó khăn với chứng trầm cảm, lo lắng hoặc các vấn đề về tâm trạng khác trước khi phẫu thuật có thể nhận thấy các vấn đề tiếp tục xảy ra sau phẫu thuật. Đôi khi sự thay đổi tâm trạng sẽ trở nên trầm trọng hơn và cần được điều trị khác nhau.
Những người khác có thể nhận thấy những thay đổi tâm trạng tạm thời sau phẫu thuật có thể liên quan đến những thay đổi về thuốc hoặc sự căng thẳng khi làm việc và nằm viện.
Phẫu thuật não cũng có thể ảnh hưởng đến trung tâm tâm trạng trong não cần được yên tĩnh và hồi phục sau phẫu thuật.
Những người có nguy cơ thay đổi tâm trạng sau phẫu thuật nên gặp bác sĩ tâm thần trước và sau phẫu thuật. Thành viên nhóm này có thể điều chỉnh và theo dõi thuốc nếu cần.
Gặp bác sĩ tâm thần, nhân viên xã hội hoặc nhân viên tư vấn khác không phải là dấu hiệu của sự yếu đuối. Đó là một bước quan trọng để có được và duy trì cảm xúc khỏe mạnh.
Ảnh hưởng đến hình ảnh cơ thể
Mọi người thường lo lắng rằng ngoại hình của họ có thể bị thay đổi do phẫu thuật.
Điều này có thể khiến mọi người cảm thấy tự ti về ngoại hình của mình hoặc lo lắng về những gì người thân yêu có thể nghĩ.
Nếu người bệnh lo lắng về ngoại hình của mình hoặc vết sẹo sau phẫu thuật, hãy nói chuyện với bác sĩ phẫu thuật về những gì sẽ xảy ra. Chia sẻ những lo lắng của mình về những thay đổi thể chất ngắn hạn và dài hạn sẽ xảy ra sau phẫu thuật. Các bác sĩ có thể giúp người bệnh lập kế hoạch đối phó với những thay đổi này.
Chức năng thần kinh sau phẫu thuật cắt bỏ
Các cá nhân và gia đình có thể lo lắng về những rủi ro của phẫu thuật và liệu có những thay đổi lâu dài về cách thức hoạt động của một người sau phẫu thuật hay không.
Rủi ro về thần kinh rất thấp nhưng có thể bao gồm suy giảm trí nhớ, thay đổi giọng nói, mất thị lực hoặc suy nhược. Những rủi ro khác nhau tùy thuộc vào phần não được phẫu thuật. Một số thủ tục có rủi ro rất thấp, một số cao hơn.
Nhiều người đã từng phẫu thuật động kinh nói về việc hiểu được những kết quả có thể xảy ra sau phẫu thuật sẽ hữu ích như thế nào. Họ thấy hữu ích khi dành thời gian chuẩn bị kỹ năng đối phó tốt và xây dựng kế hoạch hỗ trợ trước khi phẫu thuật.
Hoạt động sau phẫu thuật
Hoạt động có thể bị hạn chế tạm thời sau phẫu thuật. Một người có thể lo lắng rằng họ là gánh nặng cho bạn bè hoặc gia đình khi họ về nhà.
Sau phẫu thuật, một người có thể bị hạn chế về những gì họ có thể nâng hoặc một số hoạt động nhất định trong khoảng tháng đầu tiên.
Thông thường mọi người có thể tự chăm sóc bản thân (như tắm rửa, mặc quần áo, ăn uống và đi lại) ở mức độ như trước khi phẫu thuật. Nếu họ cần trợ giúp trước khi phẫu thuật do các vấn đề không liên quan đến động kinh, họ vẫn sẽ cần trợ giúp này sau phẫu thuật.
Thông thường, không cần vật lý trị liệu chuyên biệt hoặc hỗ trợ sức khỏe tại nhà sau phẫu thuật. Nếu một người gặp các biến chứng như suy nhược hoặc vấn đề về thăng bằng sau phẫu thuật, phục hồi chức năng, vật lý trị liệu chuyên biệt hoặc các hỗ trợ khác tại nhà có thể giúp họ phục hồi.
Tăng tính độc lập và chất lượng cuộc sống
Hy vọng tăng cường tính độc lập liên quan đến phẫu thuật thành công thường là mục tiêu chính của phẫu thuật. Mục tiêu này thực tế đến mức nào phụ thuộc vào nhiều yếu tố.
Sau phẫu thuật, điều quan trọng là mọi người phải làm việc với bác sĩ điều trị bệnh động kinh để đạt được các mục tiêu đã đặt ra trước khi phẫu thuật. Mọi người có thể cần những hỗ trợ khác để đạt được những mục tiêu này.
Để có được một công việc có thể cần phải đi học hoặc đào tạo nhiều hơn. Gặp chuyên gia tư vấn nghề nghiệp hoặc chuyên gia phục hồi chức năng có thể rất hữu ích khi người bệnh hướng tới những mục tiêu mới.
Đối với nhiều người, sự cải thiện trong học tập và kết quả học tập có thể xảy ra sau phẫu thuật. Đây là kết quả của việc kiểm soát cơn động kinh tốt hơn và trong một số trường hợp phải dùng ít thuốc chống động kinh hơn. Bất chấp kết quả tích cực này, điều quan trọng vẫn là tiếp tục làm việc với cố vấn trường học và duy trì kế hoạch giáo dục cá nhân. Điều này sẽ giúp đảm bảo rằng người bệnh có trải nghiệm giáo dục tốt nhất có thể.
BS. Nguyễn Thùy Ngân (Thọ Xuân Đường)