Một số người mắc bệnh động kinh có thể thấy rằng các cơn co giật xảy ra theo khuôn mẫu hoặc có nhiều khả năng xảy ra trong một số tình huống nhất định. Đôi khi những liên quan này chỉ là tình cờ, nhưng những lần khác thì không. Theo dõi bất kỳ yếu tố nào có thể xuất hiện trước cơn động kinh (còn gọi là yếu tố kích hoạt động kinh) có thể giúp người bệnh nhận biết khi nào cơn động kinh sắp xảy ra. Sau đó, người bệnh có thể chuẩn bị và học cách làm giảm nguy cơ co giật có thể xảy ra vào thời điểm này.
Một số người mắc
bệnh động kinh sẽ nhận thấy một hoặc hai kích hoạt rất dễ dàng. Ví dụ, cơn co giật của họ có thể chỉ xảy ra khi ngủ hoặc khi thức dậy. Những người khác có thể nhận thấy rằng một số yếu tố kích hoạt chỉ làm phiền họ khi có nhiều việc xảy ra cùng một lúc hoặc trong thời gian có nguy cơ cao đối với họ, như khi họ bị căng thẳng nhiều hoặc bị ốm.
Một số tác nhân kích hoạt cơn động kinh thường được biết đến là gì?
Dưới đây là một số tác nhân kích hoạt cơn động kinh thường gặp mà bệnh nhân cần nắm để chủ động kiểm soát cơn động kinh và chuẩn bị cho sự an toàn của mình:
-
Thời gian cụ thể trong ngày hoặc đêm;
-
Thiếu ngủ - mệt mỏi, ngủ không ngon, ngủ không đủ giấc, giấc ngủ bị gián đoạn, rối loạn giấc ngủ có liên quan đến bệnh động kinh;
-
Các tình trạng bệnh tật và việc dùng một số loại thuốc;
-
Đèn hoặc ánh sáng hoa văn nhấp nháy;
-
Rượu, bia (các loại đồ uống có cồn);
-
Sử dụng ma túy;
-
Căng thẳng;
-
Chu kỳ kinh nguyệt hoặc những thay đổi nội tiết tố khác;
-
Ăn không ngon, lâu không ăn, mất nước, không đủ chất lỏng, đường huyết thấp, thiếu vitamin và khoáng chất;
-
Thực phẩm cụ thể, caffeine dư thừa hoặc các sản phẩm khác có thể làm trầm trọng thêm các cơn co giật;
-
Quên uống thuốc hoặc sử dụng không đúng chỉ định của thuốc điều trị động kinh.
Động kinh phản xạ là gì? Điều này có liên quan đến kích hoạt cơn động kinh không?
Một số người mắc bệnh động kinh có thể nhận thấy rằng cơn co giật của họ xảy ra để đáp ứng với những kích thích hoặc tình huống rất cụ thể, như thể cơn co giật là một phản xạ. Có một loại động kinh được gọi là động kinh phản xạ. Đối với loại động kinh này, các cơn động kinh xảy ra liên tục liên quan đến một yếu tố kích hoạt cụ thể.
Ví dụ, một loại động kinh phản xạ là
động kinh cảm quang, trong đó các cơn động kinh được kích hoạt đặc biệt bằng đèn nhấp nháy.
Các dạng động kinh phản xạ khác có thể là động kinh được kích hoạt bởi hành động đọc hoặc do tiếng ồn.
Làm thế nào để người bệnh động kinh có thể biết nếu một yếu tố nào đó là một kích hoạt?
Đây là câu hỏi mà nhiều người bệnh mắc bệnh động kinh quan tâm. Đôi khi mọi người nghĩ rằng chỉ vì một tình huống xảy ra 1 hoặc 2 lần, đó là yếu tố kích hoạt tất cả các cơn động kinh của họ. Điều quan trọng là phải nhận ra rằng kích hoạt là một cái gì đó xảy ra khá ổn định trước khi lên cơn co giật và thường xuyên hơn là tình cờ. Để xác định các yếu tố kích hoạt cơn động kinh, hãy thử một số cách như sau:
-
Bất cứ khi nào người bệnh lên cơn co giật, hãy ghi lại thời gian xảy ra trong ngày, những tình huống đặc biệt nào xung quanh cơn co giật hoặc cảm giác của bản thân. Lưu ý xem có bất kỳ tác nhân kích hoạt thuộc các tác nhân kích hoạt cơn động kinh thường có hay không (cần tìm hiểu thông tin hoặc hỏi bác sĩ).
-
Viết những điều này vào nhật ký cơn động kinh của mình. Thực hiện điều này một cách nhất quán, cho mỗi lần co giật.
-
Một khi người bệnh nhận thấy một tình huống hoặc sự kiện đang xảy ra khá ổn định trước khi lên cơn co giật, cần tìm hiểu xem liệu nó có xảy ra vào những thời điểm khác hay không. Ví dụ, người bệnh lưu ý rằng đã bị thiếu ngủ trước 2 trong số 3 cơn co giật trong 3 tháng qua. Nhưng khi người bệnh nhìn vào giấc ngủ của mình, đã không bị co giật vào những lần thiếu ngủ khác. Và người bệnh không ngủ ngon trong hầu hết thời gian. Tuy nhiên, trong tình huống này, thiếu ngủ là không tốt cho sức khỏe của người bệnh, nhưng có lẽ không tự gây ra các cơn co giật. Người bệnh vẫn cần phải cố gắng cải thiện giấc ngủ của mình.
-
Theo dõi một kích hoạt đáng ngờ trong nhật ký của mình. Lưu ý bất cứ khi nào nó xảy ra và không chỉ khi người bệnh bị co giật. Sau đó, người bệnh có thể thấy tần suất xảy ra với các cơn co giật so với những lần khác.
Nếu người bệnh có một dạng động kinh phản xạ, hãy nói chuyện với bác sĩ
điều trị bệnh động kinh về yếu tố kích hoạt. Biết loại động kinh và yếu tố kích hoạt có thể giúp người bệnh xây dựng các phương pháp để tránh các tác nhân gây ra bất cứ khi nào có thể hoặc tìm cách giảm bớt ảnh hưởng của chúng.
BS. Nguyễn Thùy Ngân