Chứng ngủ rũ và chứng động kinh là hai tình trạng có thể ảnh hưởng đến não của bạn, cách bạn cư xử và cảm giác của bạn. Mặc dù nguyên nhân cơ bản của chúng là khác nhau, nhưng các triệu chứng của hai chứng rối loạn có thể trông khá giống nhau - và thậm chí có thể bị nhầm lẫn với nhau. Và đây là lý do tại sao điều quan trọng là phải tìm hiểu về sự khác biệt giữa chứng ngủ rũ và chứng động kinh. Bài viết dưới đây sẽ chia sẻ những gì bạn cần biết về chứng ngủ rũ và co giật do chứng động kinh.
Chứng ngủ rũ là gì?
Chứng ngủ rũ là một chứng rối loạn làm gián đoạn quá trình đánh thức giấc ngủ. Triệu chứng chính của nó là buồn ngủ ban ngày quá mức (EDS), xảy ra do não không thể điều chỉnh đúng cách thức và giấc ngủ .
Giấc ngủ bình thường diễn ra qua một loạt giai đoạn, với giấc ngủ chuyển động mắt nhanh (REM) diễn ra ở giai đoạn cuối, thường là một giờ hoặc hơn sau khi chìm vào giấc ngủ. Trong chứng ngủ rũ, giấc ngủ REM diễn ra không đều và thường bắt đầu trong vòng vài phút sau khi chìm vào giấc ngủ, sớm hơn nhiều so với bình thường.
REM xảy ra nhanh chóng ở những người mắc chứng ngủ rũ do những thay đổi trong não làm gián đoạn hoạt động của giấc ngủ . Những gián đoạn này cũng gây buồn ngủ ban ngày và các triệu chứng khác của chứng ngủ rũ.
Các triệu chứng của chứng ngủ rũ có thể có những tác động đáng chú ý vào cả ban ngày và ban đêm. Các triệu chứng phổ biến nhất bao gồm:
-
Cảm thấy buồn ngủ nhiều lần, buồn ngủ ban ngày quá mức;
-
Trải nghiệm cataplexy - mất kiểm soát cơ bắp đột ngột, khiến chúng suy sụp;
-
Có những cơn buồn ngủ, đó là khi họ ngủ thiếp đi mà không có dấu hiệu báo trước;
-
Có ảo giác hoặc nhiều giấc mơ sống động vào ban đêm;
-
Chứng tê liệt khi ngủ, đó là khi họ không thể di chuyển hoặc nói khi cố gắng thức dậy.
-
Có nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra chứng ngủ rũ, mặc dù nó thường có yếu tố di truyền. Nhiều người mắc chứng ngủ rũ thiếu một chất hóa học trong não gọi là hypocretin, giúp làm cho chúng ta cảm thấy tỉnh táo. Mọi người đôi khi phát triển chứng ngủ rũ sau khi bị nhiễm trùng nhất định.
Động kinh là tình trạng khiến người bệnh lên cơn co giật. Đây là khi hoạt động điện trong não tăng đột ngột khiến cơ thể họ hành xử theo những cách khác thường. Có nhiều loại động kinh khác nhau, nhưng mọi người có thể trải qua những điều như:
-
Động kinh co giật co cứng;
-
Co giật 1 bộ phận của cơ thể;
-
Những cơn động kinh vắng ý thức;
-
Rung giật cơ;
-
Co giật trong khi ngủ;
-
Mất trương lực cơ.
Có rất nhiều
nguyên nhân gây ra động kinh nhưng khoảng 50% các trường hợp được chẩn đoán là vô căn, không có nguyên nhân rõ ràng. Số còn lại có thể bắt nguồn từ những nguyên nhân như: di truyền, mất cân bằng các yếu tố dẫn truyền thần kinh, rối loạn các chất hoá học, tổn thương não bộ do tai nạn, chấn thương,…hoặc cấu trúc não bất thường, mắc một số các bệnh lý như viêm não, sốt cao co giật, u não,…hay do lạm dụng rượu, bia, chất kích thích,….
Lý do chẩn đoán sai chứng ngủ rũ và động kinh
Mặc dù các bác sĩ có thể phát hiện ra sự khác biệt giữa chứng ngủ rũ và chứng động kinh, nhưng chúng có thể bị nhầm lẫn với nhau.
Cả người bị động kinh và người mắc chứng ngủ rũ đều có thể có các triệu chứng giống nhau, bao gồm:
Bất ngờ ngã nhào
Cataplexy (co giật chứng ngủ rũ) có thể xảy ra khi những người mắc chứng ngủ rũ cảm thấy những cảm xúc mạnh mẽ như cười hoặc tức giận. Họ có thể đột ngột mất trương lực cơ và ngã. Điều này có thể trông giống như một số loại động kinh.
Mệt mỏi
Những người bị động kinh thường cảm thấy mệt mỏi - đặc biệt nếu họ bị co giật vào ban đêm làm gián đoạn giấc ngủ của họ. Mệt mỏi cũng là một triệu chứng chứng ngủ rũ rất phổ biến.
Không phản hồi
Cả hai điều kiện có thể làm cho mọi người không phản ứng. Chẳng hạn, một người mắc chứng ngủ rũ đang lên cơn buồn ngủ có thể ngủ thiếp đi trong vài giây và không trả lời các câu hỏi. Điều này có vẻ giống như một cơn động kinh vắng ý thức trong
bệnh động kinh.
Sự khác biệt giữa động kinh và chứng ngủ rũ
Mặc dù có những triệu chứng có thể trông giống nhau, nhưng có những điểm khác biệt chính khi so sánh chứng ngủ rũ với chứng động kinh:
Hoạt động quét não EEG
Những người bị chứng động kinh có các dạng hoạt động điện rất cụ thể xảy ra trong não có thể được phát hiện bằng máy điện não đồ . Những người mắc chứng ngủ rũ không có các kiểu điện này.
Nguyên nhân cơ bản
Có nhiều nguyên nhân gây ra chứng ngủ rũ, nhưng thường là do mọi người không có đủ chất hóa học trong não gọi là hypocretin. Điều này không giống với những người bị động kinh.
Nhận thức
Hầu hết những người bị động kinh không nhớ những cơn co giật của họ, trong khi những người mắc chứng ngủ rũ thường có thể nhớ những sự kiện như tê liệt khi ngủ hoặc cataplexy.
Bệnh đi kèm - mắc chứng ngủ rũ và động kinh cùng một lúc
Mặc dù chứng ngủ rũ và chứng động kinh là những tình trạng khác nhau, nhưng đôi khi người ta mắc cả hai bệnh này cùng một lúc (được gọi là 'bệnh đi kèm'). Một nghiên cứu ở Đài Loan cho thấy 8,9% những người mắc chứng ngủ rũ cũng bị động kinh, điều này cho thấy có thể có một mối liên hệ nào đó giữa hai bệnh này.
Nếu bạn tin rằng mình đang trải qua chứng ngủ rũ và co giật, thì điều quan trọng là phải nói chuyện với bác sĩ. Bác sĩ có thể làm các xét nghiệm để tìm ra điều gì đang xảy ra và đưa ra phương pháp điều trị và những phương pháp hỗ trợ hiệu quả cho cả hai loại bệnh này có thể giúp kiểm soát chúng và cho phép bạn sống cuộc sống theo ý mình.
BS. Đỗ Nguyệt Thanh (Thọ Xuân Đường)