Những cách tự nhiên để kiểm soát bệnh động kinh

1. Giảm kích hoạt co giật

Không phải lúc nào bệnh nhân cũng có thể ngăn chặn cơn động kinh xảy ra. Tuy nhiên, có một số bước nhất định mà bệnh nhân có thể thực hiện để giúp giảm tỷ lệ đến cơn bằng cách quản lý các kích hoạt của bản thân.

Một số tác nhân gây co giật phổ biến cần lưu ý bao gồm:

• Tăng căng thẳng về thể chất hoặc cảm xúc, lo lắng, mệt mỏi và thiếu ngủ: Cần cố gắng tìm cách giảm căng thẳng và đảm bảo ngủ đủ giấc (7 - 9 giờ mỗi đêm).

• Sử dụng rượu hoặc ma túy, hoặc các tác dụng phụ khi cai nghiện: Cần cố gắng từ bỏ các chất kích thích đó bằng ý chí hoặc dùng thảo dược, châm cứu.

• Thay đổi hoặc bỏ thuốc, đặc biệt là thuốc chống động kinh gây ra trạng thái động kinh, lên cơn liên tục: Cần phải dùng thuốc theo chỉ dẫn, nếu giảm liều hoặc cắt thuốc phải được thầy thuốc chỉ định và hướng dẫn.

• Bị kích thích quá mức bởi ánh sáng, tiếng ồn lớn, ti vi, thiết bị điện tử và máy tính: Cần cố gắng tìm sự cân bằng giữa công việc và giải trí để giảm căng thẳng và mệt mỏi về tinh thần.

• Trải qua sự mất cân bằng hoặc thay đổi nội tiết tố, chẳng hạn như khi mang thai, dậy thì hoặc mãn kinh: Cần thực hiện một chế độ ăn uống lành mạnh, nghỉ ngơi đầy đủ và kiểm soát căng thẳng để vượt qua giai đoạn này dễ dàng hơn.

2. Chế độ ăn Ketogenic

Chế độ ăn ketogenic đã được các bác sĩ áp dụng từ những năm 1920 để giúp kiểm soát cơn co giật của bệnh nhân, đặc biệt là trẻ em mắc bệnh động kinh. Điều trị bằng chế độ ăn ketogenic bao gồm ăn một chế độ ăn rất ít carb, tiêu thụ nhiều chất béo để cung cấp năng lượng cho cơ thể và lượng protein chỉ ăn vào lượng thấp đến vừa phải. Khoảng 65-80% calo đến từ các nguồn chất béo và 20% từ protein. Phần còn lại từ carbs chỉ chiếm khoảng 5-10% lượng calo hàng ngày.

Mặc dù không hoàn toàn rõ ràng chế độ ăn keto hoạt động như thế nào đối với bệnh động kinh, nhưng nó dẫn đến sự gia tăng ceton trong máu. Tăng ceton trong máu có liên quan đến giảm các triệu chứng co giật. Trong quá trình ketosis, cơ thể sử dụng chất béo làm nguồn năng lượng, vì lượng glucose từ thực phẩm chứa carbohydrate bị hạn chế nghiêm trọng. Điều này thay đổi cách các tế bào thần kinh trong não hoạt động và giao tiếp, giúp kiểm soát các triệu chứng của bệnh động kinh.

Chế độ ăn ketogenic là một lựa chọn chủ yếu dành cho trẻ em mắc chứng động kinh khó chữa, những người sử dụng nhiều loại thuốc chống động kinh; tuy nhiên, một số người lớn cũng tìm thấy sự cải thiện bằng cách thực hiện theo phương pháp ăn kiêng này. Nó đã được chứng minh là một phương pháp điều trị động kinh hiệu quả cho các cơn co giật liên quan đến hội chứng thiếu hụt protein vận chuyển glucose và thiếu phức hợp pyruvate dehydrogenase. Có một số lo ngại tiềm ẩn liên quan đến chế độ ăn kiêng, bao gồm các tác dụng phụ ban đầu do chế độ ăn kiêng low carb như mệt mỏi và suy nhược, sự nghiêm ngặt và hạn chế trong việc chuẩn bị bữa ăn, và tính “khó ăn” của một số loại thực phẩm ketogenic. Các tác dụng phụ của chế độ ăn ketogenic có xu hướng biến mất trong vòng vài tuần. Tuy nhiên, nó có thể là một quá trình chuyển đổi khó chịu đối với một số người.

Những người bị động kinh muốn sử dụng phương pháp này có thể kiểm tra xem họ có đang “ketosis” (trạng thái đốt cháy chất béo để làm nhiên liệu) hay không bằng cách sử dụng que thử tại nhà và thực hiện xét nghiệm nước tiểu. Tốt nhất bệnh nhân nên tham khảo ý kiến tư vấn từ thầy thuốc điều trị.

3. Kích thích dây thần kinh phế vị

Dây thần kinh phế vị là dây thần kinh sọ não dài nhất đi qua cổ và ngực đến bụng. Nó chứa các sợi gửi tín hiệu xung quanh cơ thể để điều chỉnh thông tin vận động và cảm giác.

Liệu pháp kích thích dây thần kinh phế vị bao gồm việc cấy một thiết bị kích thích thần kinh vào ngực bệnh nhân. Bộ kích thích kết nối với dây thần kinh và điều khiển năng lượng điện di chuyển đến và đi từ não. Khi một bệnh nhân mắc bệnh động kinh có các dấu hiệu và triệu chứng cho thấy cơn động kinh có thể đang bắt đầu, có thể kích hoạt máy kích thích bằng một nam châm có thể giúp ngăn chặn cơn động kinh. Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng loại liệu pháp này không hiệu quả với mọi bệnh nhân và thường vẫn cần dùng thuốc. Tuy nhiên, nó vẫn có thể giúp giảm trung bình các cơn co giật khoảng 20 – 40%.

4. Y học cổ truyền

Sử dụng y học cổ truyền cũng là phương pháp tự nhiên giúp kiểm soát động kinh. Qua tứ chẩn, chẩn đoán bát cương, biện chứng luận trị, thầy thuốc sẽ đưa ra pháp và phương thuốc điều trị cụ thể cho bệnh nhân. Bài thuốc chữa động kinh từ các loại dược liệu tự nhiên, tùy vào thể bệnh và bệnh nhân cụ thể. Ngoài ra còn sử dụng các phương pháp y học cổ truyền không dùng thuốc như xoa bóp bấm huyệt, châm cứu, cấy chỉ và tâm lý để điều trị và kiểm soát bệnh động kinh. 

5. Chăm sóc khẩn cấp và phòng ngừa các biến chứng

Có thể rất đáng sợ khi ở bên một người đang trải qua cơn động kinh, đặc biệt là lần đầu tiên nó xảy ra. Các bác sĩ khuyên nên thực hiện các bước nhất định để giảm té ngã hoặc các tai nạn khác. Bằng cách này, chúng ta sẽ giúp giữ an toàn nhất có thể cho người bị co giật. Phải làm gì nếu ai đó bị co giật?

• Gọi xe cấp cứu hoặc tìm kiếm trợ giúp y tế.

• Lăn người đó sang một bên và cố gắng đặt vật gì đó dưới đầu họ để đệm. Nếu họ đang mặc bất cứ thứ gì bó sát gần cổ, hãy nới lỏng quần áo của họ.

• Cho phép người đó di chuyển hoặc rung chuyển nếu họ có vẻ đang làm như vậy (đừng cố gắng kiềm chế hoặc giữ họ).

• Kiểm tra xem họ có đang đeo một chiếc vòng tay cho biết tình trạng mà họ đang mắc phải hay không. Hoặc, tìm kiếm thông tin liên quan trong ví của họ (một số người bị động kinh nặng đeo vòng tay để giúp nhận dạng bản thân và cảnh báo về bất kỳ dị ứng hoặc biến chứng nào)

Các biện pháp phòng ngừa liên quan đến bệnh động kinh

Lần đầu tiên cơn co giật xảy ra, điều rất quan trọng là phải đến gặp bác sĩ để đánh giá và chẩn đoán. Nếu bác sĩ chẩn đoán bạn mắc chứng động kinh, bạn có thể sẽ không cần trợ giúp y tế mỗi khi cơn động kinh nhỏ xảy ra. Ngay cả khi bạn đã đối phó với chứng động kinh được một thời gian, hãy luôn tìm kiếm sự giúp đỡ từ bác sĩ nếu bạn nhận thấy bất kỳ dấu hiệu và triệu chứng nào sau đây lần đầu tiên:

• Co giật kéo dài hơn 5 phút;

• Phục hồi chậm sau cơn động kinh;

• Cơn động kinh thứ hai theo sát cơn động kinh trước đó;

• Động kinh khi mang thai, bệnh tật hoặc sau một chấn thương mới;

• Thay đổi về thời gian và cường độ co giật sau khi thay đổi thuốc.

Bệnh nhân và người nhà nên tham khảo các biện pháp tự nhiên nêu trên để giúp kiểm soát bệnh động kinh tốt hơn. Một lối sống tự nhiên không chỉ giúp hỗ trợ điều trị bệnh mà còn giúp nâng cao sức khỏe, phòng chống tái phát bệnh nếu bệnh đang ổn định.

BS. Nguyễn Thùy Ngân