Suy giảm nhận thức ở bệnh nhân động kinh lớn tuổi

Những người lớn tuổi mắc bệnh động kinh được chia làm 2 nhóm chính, gồm những người đã từng mắc chứng động kinh trong nhiều năm và những người mới bị khởi phát động kinh sau 65 tuổi. Trong số các nguyên nhân gây ra khởi phát cơn động kinh sau 65 tuổi thì bệnh lý mạch máu não là nguyên nhân phổ biến nhất, chiếm 50-70% các trường hợp, đặc biệt là những người đã từng bị đột quỵ. Một số nghiên cứu thống kê chỉ ra rằng, trong năm đầu tiên sau đột quỵ, nguy cơ phát triển bệnh động kinh có thể tăng gấp 20 lần. 

Những bệnh nhân lớn tuổi bị chấn thương đầu cũng có nguy cơ phát triển chứng động kinh cao hơn khoảng 2,5 lần so với những người trẻ tuổi, chiếm khoảng 20% trường hợp động kinh ở người cao tuổi. Các trường hợp sa sút trí tuệ và rối loạn thoái hóa thần kinh phát triển thành chứng động kinh khởi phát muộn chiếm 10-20%, phần lớn tập trung ở các bệnh nhân Alzheimer với nguy cơ cao gấp 10 lần.

So với những người cao tuổi khỏe mạnh, những người cao tuổi mắc chứng động kinh có mức độ suy giảm nhận thức cao hơn, đặc biệt là suy giảm trí nhớ ngắn hạn, dài hạn về hình ảnh và từ ngữ, chức năng điều hành, sự chú ý hoặc tốc độ xử lý sự việc. 

Một nghiên cứu đã ghi lại mức độ suy giảm nhận thức trong một nhóm lớn gồm 257 người cao tuổi (tuổi trung bình 71,5±7,2) bị động kinh mới khởi phát mà chưa được điều trị với thuốc chống động kinh.  Trong số đó có 88 người đã từng bị nhồi máu não, 99 người bị bệnh mạch máu não. Hơn 80% (209 bệnh nhân) bị động kinh cục bộ phức tạp, hơn 50% (139 bệnh nhân) bị co giật tăng trương lực toàn thân. Chức năng nhận thức của bệnh nhân được kiểm tra bằng cách sử dụng một công cụ sàng lọc được thiết kế đặc biệt để theo dõi chức năng điều hành ở bệnh nhân động kinh (EpiTrack) để đánh giá một số yếu tố như sự ức chế phản ứng, chức năng vận động thị giác (chức năng visuomotor), sự linh hoạt trong tư duy (mental flexibility), kế hoạch vận động thị giác, độ trôi chảy của lời nói và trí nhớ làm việc. Các chỉ tiêu trên được so sánh với những người khỏe mạnh. Kết quả cho thấy, nhiều người lớn tuổi mắc chứng động kinh cục bộ mới khởi phát bị suy giảm nhận thức trước khi bắt đầu điều trị bằng thuốc chồng động kinh, với 43% bị ảnh hưởng rõ rệt, xảy ra chủ yếu ở bệnh nhân bị nhồi máu não hoặc bị bệnh mạch máu não. 

Ngoài suy giảm nhận thức, những bệnh nhân lớn tuổi bị động kinh thùy thái dương cũng có thể bị tăng tốc độ quên sau thời gian dài. Nghĩa là ở những bệnh nhân này, ký ức vẫn được mã hóa bình thường nhưng chỉ lưu trữ được trong thời gian ngắn: vài tuần, vài ngày, thậm chí ít hơn. Mặc dù điều này có thể gây tranh cãi do người cao tuổi cũng thường mắc chứng hay quên do lão hóa. Tuy nhiên, sự tăng tốc độ quên sau thời gian dài đã được ghi nhận ở những bệnh nhân bị động kinh lớn tuổi mắc chứng hay quên thoáng qua (với tuổi khởi phát trung bình là 57). Những bệnh nhân này thường có các đợt mất trí nhớ kéo dài dưới 1 giờ, có thể kèm theo ảo giác về khứu giác, rối loạn tự động, mất khả năng đáp ứng trong thời gian ngắn, và điện não đồ thường chỉ ra rối loạn chức năng thùy thái dương. Họ cũng có thể mất các trí nhớ về địa hình: mất trí nhớ về không gian với khó nhớ lại các tuyến đường hoặc địa điểm họ đã từng đến. Ngoài ra, họ thường báo cáo về tình trạng suy giảm trí nhớ tự truyện có liên quan trong quá khứ xa hơn. 

Bệnh nhân lớn tuổi bị động kinh cũng có nguy cơ cao phát triển thành chứng sa sút trí tuệ (bệnh Alzheimer), đặc biệt là những người bị động kinh lâu năm. Một số nghiên cứu gần đây cho thấy, suy giảm nhận thức và sa sút trí tuệ mối quan hệ hai chiều với chứng động kinh ở bệnh nhân lớn tuổi. Sa sút trí tuệ và rối loạn thần kinh có thể phát triển thành chứng động kinh và ngược lại, những bệnh nhân lớn tuổi mắc bệnh động kinh có nguy cơ cao bị suy giảm nhận thức và cuối cùng là sa sút trí tuệ.

DS. Lê Hằng

Để được tư vấn chi tiết vui lòng liên hệ

NHÀ THUỐC ĐÔNG Y GIA TRUYỀN THỌ XUÂN ĐƯỜNG

Số 5 - 7 Khu tập thể Thủy sản, Ngõ 1 Lê Văn Thiêm, Nhân Chính, Thanh Xuân, Hà Nội.

Hotline: 0943986986 - 09376382