Một bản tóm tắt kỹ thuật mới được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) công bố vào tháng 12 năm 2022 “Cải thiện Cuộc sống của Người bị Động kinh”, đưa ra các hành động cần thiết để có một phương pháp tiếp cận tích hợp trong chăm sóc và điều trị bệnh động kinh, đáp ứng tốt hơn nhu cầu nhiều mặt của người bị động kinh.
Bệnh động kinh ảnh hưởng đến hơn 50 triệu người trên khắp thế giới. Căn bệnh này đứng thứ 5 trong số tất cả các nguyên nhân thần kinh đối với số năm sống được điều chỉnh theo tình trạng khuyết tật (DALYs). Trên toàn thế giới, ước tính có khoảng 125.000 ca tử vong mỗi năm có liên quan đến rối loạn thần kinh này. Động kinh cũng có ý nghĩa rộng lớn hơn về sức khỏe thể chất và tinh thần. Khoảng một nửa số người bị động kinh cũng có các tình trạng sức khỏe thể chất hoặc tinh thần khác, có liên quan đến tình trạng sức khỏe kém hơn và nhu cầu chăm sóc sức khỏe tăng lên.
Trên khắp thế giới, những người mắc bệnh động kinh tiếp tục là mục tiêu của sự kỳ thị, phân biệt đối xử và vi phạm nhân quyền. Kết quả là, họ thường xuyên phải đối mặt với các rào cản đối với giáo dục, việc làm và bị ngăn cản trong việc tham gia đầy đủ vào đời sống xã hội và cộng đồng.
Dévora Kestel - Giám đốc Sức khỏe Tâm thần và Sử dụng Chất kích thích, WHO cho biết: “Do bệnh động kinh có những hậu quả đáng kể về cá nhân, sức khỏe, kinh tế và hòa nhập xã hội đối với những người mắc chứng rối loạn này cũng như gia đình và cộng đồng của họ, phản ứng không nên kém hơn là tích hợp, toàn diện và thu hút sự tham gia của toàn xã hội”.
Khoảng trống điều trị bệnh động kinh
Nhiều người bị
động kinh không được điều trị cần thiết để kiểm soát cơn động kinh của họ và khoảng trống điều trị vượt quá 75% ở hầu hết các quốc gia có thu nhập thấp và 50% ở hầu hết các quốc gia có thu nhập trung bình. Khoảng trống này là kết quả của sự kết hợp giữa thiếu năng lực trong các hệ thống chăm sóc sức khỏe, phân phối nguồn lực không công bằng, ưu tiên thấp cho chăm sóc bệnh động kinh và mọi người không tìm kiếm chẩn đoán hoặc điều trị do thiếu nhận thức và bị kỳ thị.
Tuy nhiên, bệnh động kinh rất có thể điều trị được hơn 70% những người mắc chứng rối loạn này có thể không bị co giật nếu họ được tiếp cận với phương pháp điều trị chống co giật thích hợp.
Tích hợp bệnh động kinh trong chăm sóc sức khỏe ban đầu
Để đảm bảo những người mắc bệnh động kinh được chẩn đoán, chăm sóc và điều trị, bản tóm tắt mới đưa ra trường hợp giải quyết gánh nặng của bệnh động kinh thông qua việc tích hợp tốt hơn trong các hệ thống chăm sóc sức khỏe ban đầu.
Nó phác thảo các hành động cụ thể, được nhóm lại theo 11 điều khoản chuyên dụng lần đầu tiên được giới thiệu bởi “Khung hoạt động cho chăm sóc sức khỏe ban đầu nhằm giải quyết khoảng trống điều trị”, tăng cường dịch vụ và thúc đẩy cách tiếp cận nhân quyền, dựa trên con người, đáp ứng nhu cầu nhiều mặt của những người mắc bệnh động kinh.
Tóm lại, bản tóm tắt nhấn mạnh tầm quan trọng của:
-
Cung cấp các dịch vụ tích hợp trong suốt cuộc đời, đặc biệt là ở cấp độ chăm sóc ban đầu;
-
Cải thiện khả năng tiếp cận với thuốc chống động kinh;
-
Cung cấp nguồn lực và đào tạo cho lực lượng lao động y tế và xã hội;
-
Chống kỳ thị và phân biệt đối xử pháp luật và thực hành; thúc đẩy và tôn trọng nhân quyền và hòa nhập xã hội đầy đủ của những người bị động kinh, gia đình và người chăm sóc của họ.
Bản tóm tắt kỹ thuật về bệnh động kinh của WHO nhằm tăng cường hành động đối với bệnh động kinh và bổ sung cho kế hoạch hành động toàn cầu của Liên ngành về bệnh động kinh và các rối loạn thần kinh khác giai đoạn 2022–2031 được thiết kế để nhiều bên liên quan sử dụng. Chính phủ, các nhà hoạch định chính sách và các nhà quản lý chương trình trong các Bộ y tế, bảo trợ xã hội, giáo dục, nhân quyền và các ngành khác ở cấp quốc gia và địa phương có thể thực hiện các hành động được đề xuất để cơ cấu lại và tăng cường cách tiếp cận và dịch vụ của họ.
Các điều khoản và các hành động tương ứng cùng với các tài nguyên được liên kết cũng sẽ hữu ích trong việc hướng dẫn lập kế hoạch và lập chương trình bởi các nhóm xã hội dân sự, hiệp hội nghề nghiệp, tổ chức học thuật, tổ chức của những người bị động kinh và gia đình và người chăm sóc của họ, và các đối tác phát triển.
BS. Nguyễn Thùy Ngân (Thọ Xuân Đường)
Nguồn who.int